به گزارش شانا به نقل از اداره مطالعات انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت، از آنجا که مصرف‌کنندگان عمده انرژی در اروپا بر نیاز فوری به مقابله با تغییرات اقلیمی و پایان‌دادن به مصرف سوخت‌های فسیلی تأکید دارند، به نظر می‌رسد انرژی‌های تجدیدپذیر آینده روشنی در این منطقه داشته باشند. در نتیجه رشد مستمر طی چند سال، انرژی‌های تجدیدپذیر ۱۹.۱ درصد از مصرف ناخالص نهایی انرژی در فرانسه طی سال ۲۰۲۰ را به خود اختصاص دادند، همچنین در سراسر منطقه‌ کانال مانش یا تنگه انگلیس (English Channel) ۴۳ درصد از انرژی مصرفی کنونی از منابع تجدیدپذیر مانند باد، خورشیدی و برق آبی تأمین می‌شود.

با این حال، اگر رشد اقتصاد کم‌کربن بخواهد حفظ شود، ضروری است میزان سرمایه‌گذاری سبز حتی بیشتر از گذشته افزایش یابد. به گفته آژانس بین‌المللی انرژی، بیش از ۲ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری سالانه در برق پاک تا سال ۲۰۳۰ برای دستیابی خالص انتشار صفر نیاز است. جنگ در اوکراین همچنین خطرات ناشی از وابستگی دولت‌های اروپایی به هیدروکربن‌های وارداتی را برجسته کرده و گذار انرژی را نه‌تنها به یک ضرورت اقتصادی و محیط‌زیستی، بلکه سیاسی تبدیل کرده است.

در مطالعه مؤسسه EDHECinfra به تعدادی از مخاطرات ذاتی سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخته شده است. در این مطالعه ۲۰ سال روند گذار انرژی در انگلستان بررسی و ردیابی شده است که به‌عنوان نمونه‌ای از اقتصادی شناخته می‌شود که با موفقیت از زغال‌سنگ فاصله گرفته و به‌سرعت به انرژی‌های تجدیدپذیر روی آورده، در حالی‌ که به‌طور محدود به انرژی آبی و هسته‌ای تکیه کرده است.

 افزایش نرخ صرف ریسک پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر

طبق نتایج مطالعه یادشده، سهم رو به رشد انرژی‌های تجدیدپذیر متناوب در ترکیب انرژی انگلستان، مانند اکثر اقتصادهای توسعه‌یافته، چالش‌های جدیدی همچون افزایش هزینه‌های توسعه، افزایش نوسان‌های تولید و افزایش نوسان قیمت در بازار را ایجاد کرده است، بنابراین در حالی ‌که پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر سودهای بی‌سابقه‌ای را ثبت می‌کنند و همان‌طور که گزارش تحقیقاتی اخیر نشان می‌دهد بازدهی دارایی‌های انرژی تجدیدپذیر اروپا از ۱۰ درصد در سال ۲۰۱۵ به ۱۶ درصد در سال ۲۰۲۰ درصد رسیده است، مخاطرات سرمایه‌گذاران نیز در حال افزایش است.

همچنین در حالی‌ که علاقه‌ زیادی به اجرای پروژه‌های تجدیدپذیر وجود دارد، هزینه یا صرف ریسک (risk premium)  مورد نیاز بازار در پروژه‌های بادی و خورشیدی پس از یک دهه کاهش، از ابتدای سال ۲۰۲۲ دوباره شروع به افزایش کرده است. این صرف یا هزینه ریسک طبق گزارش مؤسسه infraMetrics اکنون برای پروژه‌های بادی در توسعه‌یافته‌ترین اقتصادها به ۷۰۰ واحد می‌رسد که نسبت به ۵۰۰ واحد در پایان سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است. صرف ریسک، بهره اضافی و بهایی است که بابت ریسک از سوی سرمایه‌گذاران، با در نظر گرفتن میزان ریسک اوراق بهادار و درجه ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود. به بیان ساده، میزانی است که سرمایه‌گذار بابت ریسک به نرخ سود سرمایه‌ای مورد انتظار خود می‌افزاید.

بنابراین تأثیرات گذار سریع به تولید انرژی تجدیدپذیر متناوب بر سرمایه‌گذاران قابل توجه است. نخست، بی‌ثباتی سیستم انرژی و افزایش ارزش تولید گاز که همچنان به‌عنوان یکی از منابع اصلی انرژی باقی می‌ماند، افزایش نوسان‌های قیمت‌ها و اثر دیگر، تأثیر منفی بر بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذاران است. برای برقراری تعادل‌ مجدد در ریسک‌ها، سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان می‌توانند به سازوکار تثبیت قیمت روی آورند.

 راهبرد ظرفیت ذخیره‌سازی برای سرمایه‌گذاران، این فرصتی است تا بهتر در مورد ریسک‌هایی که در معرض آن هستند، فکر کرده و آنها را مدیریت کنند. بخشی از این ریسک‌ها را می‌توان با سرمایه‌گذاری در فناوری‌هایی که به نظر می‌رسد امروزه بیشتر نیاز هستند مدیریت کرد، مانند فناوری‌هایی که ظرفیت ذخیره‌سازی باتری‌ها را افزایش می‌دهند. تاکنون اکثر سرمایه‌گذاری‌های جدید به سمت تولید انرژی تجدیدپذیر متناوب (مانند باد و فتوولتائیک خورشیدی) هدایت شده است. با این حال، ظرفیت ذخیره‌سازی باتری نیز با همان سرعت در حال توسعه است که این امر خود زنجیره‌ تأمین انرژی‌های تجدیدپذیر را شکننده‌تر می‌کند.

اما ابزارهای دیگری که می‌تواند به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری سبز کمک کند، تنوع‌بخشی به آن است. در این رابطه می‌توان برای مثال به ترکیب سرمایه‌گذاری در چند نوع انرژی تجدیدپذیر مانند باد و خورشید به‌طور هم‌زمان یا سرمایه‌گذاری در چند کشور اروپایی اشاره کرد. سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند از راهبردهای پوشش ریسک مانند بیمه یا قراردادهای تضمینی استفاده کنند. قراردادهای خرید تضمینی برق (PPAs) و قراردادهای مابه‌التفاوت (CfDs)، ابزارهای مالی طراحی‌شده برای محدود کردن ریسک زیان نیز می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند.

 نیاز فوری به تثبیت قیمت‌ها

اگرچه سرمایه‌گذاران دارای اهرم‌هایی برای کنترل مخاطرات سرمایه‌گذاری خود هستند، مداخله قوی دولت‌ها برای تسریع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ضروری است. در مرحله اول، باید دولت‌ها از مصرف‌کنندگان در برابر افزایش قیمت‌ها محافظت کنند. قیمت خرده‌فروشی برق در ۱۲ ماهه منتهی به ژانویه ۲۰۲۳ در انگلستان ۶۶.۷ درصد افزایش یافته است. دولت فرانسه در قالب سپر تعرفه (tariff shield)  سقف افزایش قیمت برق خانوار در سال ۲۰۲۲ را حداکثر ۴ درصد و از ژانویه ۲۰۲۳ به ۱۵ درصد افزایش داد.

در نتیجه‌ حمایت‌های دولتی، قیمت برق در ژانویه ۲۰۲۳ در کشورهای اروپایی کاهش یافت. در مواجهه با افزایش شدید قیمت‌های انرژی در سال ۲۰۲۲، سپر تعرفه انرژی در فرانسه که در قانون مالی سال ۲۰۲۲ تصویب شد، افزایش قیمت را در سطح ۴ درصد، از جمله افزایش تعرفه‌های برق تنظیم‌شده را از فوریه ۲۰۲۲، محدود کرد. سپر تعرفه در سال ۲۰۲۲ بر دو اقدام کاهش قابل توجه مالیات بر برق کاهش به یک یورو در هر مگاوات ساعت برای خانوارها، ۰.۵ یورو برای شرکت‌ها، در مقابل ۲۵.۸۳ یورو قبلی و افزایش حجم فروش برق هسته‌ای با هزینه کم توسط شرکت برق ای‌دی‌اف فرانسه (EDF) به رقبای خود استوار است.

بنابراین حفظ سازوکارهای موجود تثبیت قیمت مانند «سپر تعرفه در فرانسه»، «قراردادهای مابه‎التفاوت» یا «پایان دادن به همبستگی قیمت بین گاز و برق» ضروری به نظر می‌رسد. درواقع، این نوع اقدام‌ها جبران کمبود بازاری را که به‌طور فزاینده‌ای مبتنی بر تولید انرژی‌های تجدیدپذیر می‌شود، ممکن می‌کند.