به گزارش خبرنگار شانا، شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران به‌عنوان متولی اصلی صنعت انتقال نفت همسو با سیاست‌های اجرایی وزارت نفت دولت سیزدهم در جهت رشد و توسعه زیرساخت‌های صنعت انتقال نفت و فرآورده کشور، پیشبرد برنامه‌های خود در جهت نوسازی و به‌روزسازی این صنعت را در دستور کار قرار داد، به نحوی که از زمان شروع به‌کار دولت سیزدهم، انتقال و حمل مواد نفتی از خطوط لوله ۷ درصد افزایش یافته است.

انتقال ۱۰۲ میلیارد لیتر نفت خام و فرآورده در ۹ ماه سال ۱۴۰۲

در ۹ ماهه سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۰۲ میلیارد لیتر نفت خام و فرآورده از طریق خطوط لوله نفت کشور به مبادی مصرف منتقل شده که از این میان ۵۳ میلیارد لیتر نفت خام و ۴۹.۳ میلیارد لیتر فرآورده نفتی بوده است،‌ همچنین در بازه زمانی ۹ ماهه سال ۱۴۰۲، ۲ میلیارد و ۵۱۷ میلیون لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌های کشور ارسال شده است.

انتقال نفت و فرآورده کشور در ۹ ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۱ رشد ۴.۵ درصدی و در مقایسه با شروع به کار دولت سیزدهم، رشد ۷ درصدی را نشان می‌دهد. انتقال این مقدار نفت و فرآورده از طریق خطوط لوله کشور معادل تردد بیش از ۴ میلیون تانکر نفت‌کش ۲۵ هزار لیتری در کشور است که افزون بر صرفه‌جویی یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون لیتری در مصرف نفت‌گاز، صرفه‌جویی ارزی ۸۱۵ میلیون دلاری، تداوم ایمنی، کاهش خطرات جاده‌ای و زیست محیطی را در کشور به‌دنبال داشته است.

سوخت‎رسانی مستمر به نیروگاه‌ها

با توجه به اهمیت سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها و تأمین برق تولیدی در سراسر کشور، صنعت انتقال نفت با ارسال مستمر سوخت مایع به‌عنوان سوخت جایگزین به نیروگاه‌های کشور رسالت خود را در زمینه تأمین سوخت نیروگاهی ایفا کرده و در سه ماهه نخست امسال بیش از ۹۰۰ میلیون لیتر سوخت مایع از طریق خطوط لوله به نیروگاه‌های کشور ارسال شد که اهمیت این فرآیند ذخیره‌سازی به‌ویژه در ۶ ماه دوم سال و فرارسیدن فصل سرما با توجه به مصرف افسارگسیخته گاز بیشتر محرز می‌شود.

صرفه‌جویی ۱.۲ میلیارد دلاری با استفاده از ظرفیت خطوط لوله

با توجه به شدت بالای مصرف انرژی در کشور و پرداخت سالانه ۸۰ میلیارد دلار یارانه پنهان سوخت، در دولت سیزدهم، توسعه انتقال مواد نفتی از طریق خطوط لوله نفت را در دستور کار قرار داده است، بنابراین با ارسال سالیانه بیش از ۱۳۱ میلیارد لیتر مواد نفتی با خطوط لوله و با کاهش تردد نفتکش‌های جاده‌پیما، ۱.۷ میلیارد لیتر در مصرف سوخت گازوئیل (معادل ۱.۲ میلیارد دلار) در کشور صرفه‌جویی شده است که خود گامی مؤثر در مدیریت سوخت کشور به‌شمار می‌آید.

تعامل با شرکت‌های دانش‌بنیان و بومی‌سازی تجهیزات

شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران همچون دیگر مجموعه‌های نفتی تعامل‌ با شرکت‌های دانش‌بنیان را در دولت سیزدهم سرلوحه افزایش سهم داخل در صنایع نفتی قرار داده و چهار تفاهم‌نامه علمی - فناوری با دانش‌بنیان‌ها در زمینه بومی‌سازی، ساخت و اجرای سیستم‌های نشت‌یاب و انشعاب‌یاب، بازرسی خطوط لوله انتقال نفت با استفاده از پیگ هوشمند، انتقال تکنولوژی احداث خط لوله پلیمری RTP با همکاری پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و همکاری‌های علمی، اجرایی، آموزشی و عملیاتی، ارائه خدمات تخصصی و مشاوره‌ای به امضا رسانده است.

این شرکت همچنین با بهره‌مندی از ظرفیت ساخت بار نخست معاونت علمی - فناوری ریاست جمهوری به‌منظور دریافت مجوز برای اجرای پروژه‌های ساخت بار اول در دو بخش بومی‌سازی و ساخت روتور GGT توربین Sulzer S۷ و بومی‌سازی تجهیز پیگ هوشمند برای بازرسی خطوط لوله را در دستور کار قرار داده است، همچنین در طول ۲۹ ماه گذشته بومی‌سازی فناوری پیگرانی هوشمند خطوط لوله در کشور با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و با انحصارشکنی از شرکت‌های خارجی در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران در دستور کار قرار گرفته است.

استفاده و به‌کارگیری پهپاد برای صیانت از شبکه خطوط لوله انتقال نفت با توجه به اهمیت صیانت از خطوط لوله و تجهیزات و تأسیسات صنعت انتقال نفت و برگزاری جلسات کارشناسی برای ارزیابی و بررسی قابلیت‌های شرکت‌های توانمند در حوزه صنایع هوا از دیگر اقدام‌های شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت در جهت بومی‌سازی و نوسازی تجهیزات صنعت انتقال نفت است.

تأمین بیش از ۱۰۰ هزار قطعه از کالاهای موردنیاز برای عملیات انتقال پایدار نفت و فرآورده‌های نفتی در مناطق دوازده‌گانه از داخل و افزایش طول عمر تجهیزات و دستگاه‌ها با اجرای برنامه‌های تعمیراتی، تعمیرات اساسی توربین‌ها و ساخت قطعات یدکی آن‌ها در داخل کشور، گازسوز کردن تمامی توربین‌های مراکز انتقال نفت با هدف اولویت استفاده از گاز طبیعی به جای سوخت‌های مایع را باید به عناوین قبلی اقدام‌های این شرکت در زمینه اتکا به توان داخلی افزود.

افزایش ظرفیت‌های مخابراتی و ارائه خدمات مخابراتی به دیگر سازمان‌ها

شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران به‌عنوان رگولاتور مخابرات نفتی با داشتن زیرساخت‌های مخابرات رادیویی و فیبرنوری با قدمت بیش از نیم قرن، نیازهای ارتباطی صنعت انتقال نفت، صنعت نفت و برخی دیگر از سازمان‌های خارج از صنعت نفت، در دوره بیش از دو سال گذشته از شروع به کار دولت سیزدهم، افزایش ظرفیت‌های مخابراتی را در دستور کار قرار داده است. هم‌اکنون بیش از ۳۰۰ ایستگاه مخابراتی در صنعت انتقال نفت کشور وجود دارد و شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت، افزون بر انجام مأموریت کلیدی خود در قالب انتقال میلیون‌ها لیتر نفت خام و فرآورده نفتی در روز، به شرکت‌ها و مجموعه‌های وزارت نفت و سازمان‌های غیرنفتی اعم از وزارت نیرو، شرکت ارتباطات زیرساخت، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، شرکت ارتباطات سیار همراه اول، ایرانسل و... خدمات مخابراتی نیز ارائه می‌دهد.

صرفه‌جویی ۳ هزار میلیارد ریالی با توسعه همکاری در صنعت انتقال نفت و برق

شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت همچنین در جهت ارائه خدمات فنی خود به دیگر سازمان‌ها، تفاهم‌نامه تبادل امکانات مخابراتی و استفاده از زیرساخت‌های ارتباطی میان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران و شرکت مدیریت شبکه برق ایران را اسفندماه سال گذشته امضا کرد. هم‌اکنون بیش از ۴ هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری در صنعت انتقال نفت وجود دارد و حدود ۲۸ هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری در صنعت انتقال برق که با استفاده از زیرساخت‌های مشترک، عواید متعددی را برای هر دو صنعت به ارمغان خواهد آورد. با به سرانجام رسیدن این موضوع، ضمن مدیریت زمان سه تا پنج سال، از صرف هزینه ۳ هزار میلیارد ریالی در اجرای هر هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری ممانعت به عمل خواهد آمد.

۱۷.۸ میلیون یورو سرمایه‌گذاری برای اتصال نیروگاه‌های جدید به شبکه خطوط لوله

صنعت انتقال نفت طرح اتصال ۹ نیروگاه به خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی را در صدر برنامه‌های خود قرار داده است که اتصال نیروگاه شهید سلیمی‌ نکا به‌عنوان نخستین نیروگاه در سال ۱۴۰۱، قرار گرفتن اتصال نیروگاه علی‌آباد گلستان در مرحله انتخاب پیمانکار برای اتصال به خطوط لوله نفت از جمله اقدام‌های این شرکت برای افزایش سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها بوده است، همچنین اتصال دو نیروگاه تابان و چادرملوی یزد نیز در مرحله انجام طراحی تفصیلی قرار گرفته است. تاکنون ۱۹ نیروگاه از طریق شبکه خطوط لوله سوخت‌رسانی می‌شوند که با احتساب هشت نیروگاه دیگر مجموع نیروگاه‌های متصل به خط لوله به ۲۷ نیروگاه خواهد رسید.

با اجرای این طرح سوخت مصرفی نفتکش‌های جاده‌پیما به صفر خواهد رسید و با پیشگیری از قاچاق سوخت، سوانح جاده‌ای و کاهش هزینه انتقال یک صرفه استراتژیک برای شبکه سوخت کشور به ارمغان خواهد آورد. گفتنی است میزان سرمایه‌گذاری برای این طرح ۱۷.۸ میلیون یورو تخمین زده می‌شود.

استفاده از ظرفیت‌های محلی انرژی‌های تجدیدپذیر

توجه به ظرفیت‌های محلی انرژی و روی آوردن به انرژی‌های تجدیدپذیر از دیگر اقدام‌هایی است که شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت در طول دوره ۲۹ ماه گذشته آن را در اهم برنامه‌های خود قرار داده است. آغاز عملیات اجرایی برای احداث ۲۴ نیروگاه خورشیدی در مناطق عملیاتی، مطالعات اولیه برای احداث ۱۲ نیروگاه خورشیدی کوچک در ۱۲ ایستگاه مخابراتی و ۱۲ نیروگاه خورشیدی متوسط در ۱۲ مرکز منطقه و استفاده از آبگرمکن خورشیدی از اقدامات این شرکت در جهت تأمین بخشی از برق مصرفی از منابع تجدیدپذیر بوده است.

ارتقای عملکرد انرژی صنعت انتقال نفت

صرفه‌جویی انرژی محقق شده در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران در سال ۱۴۰۱ نسبت به متوسط ۱۰ ساله عملکرد انرژی شبکه خطوط لوله و مراکز انتقال نفت (از ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹)، معادل بیش از ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام (بیش از ۱,۲۳۰,۰۰۰ گیگاژول) برآورده شده است. این در حالی است که بهبود عملکرد انرژی در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نسبت به دوره زمانی ۹۰ تا ۹۸، به‌ترتیب حدود ۶۵ و ۱۵۰ هزار معادل بشکه نفت خام (BOE) بوده است. به عبارتی در مجموع در بازه زمانه دو ساله ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، بیش از معادل ۳۵۵ هزار بشکه نفت خام در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، صرفه‌جویی انرژی محقق شده است که با توجه به سبد انرژی مصرفی، حداقل ارزشی معادل ۲۱ میلیون دلار دارد.

اجرا و تکمیل طرح‌های خطوط لوله انتقال نفت در جنوب کشور

شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران همچنین اتمام طرح‌های فنی و عملیاتی صنعت انتقال نفت در جلگه خوزستان را به‌منظور برنامه‌ریزی و بهره‌برداری از این خطوط لوله انتقال مواد نفتی در آینده نزدیک در دستور کار قرار داده است. طرح رو به اتمام احداث ۱۲۵ کیلومتر خط لوله ۲۰ اینچ اهواز - اندیمشک (نظامیه - سبزآب) و آماده‌سازی ۱۳۷ کیلومتر خط لوله ۲۶ اینچ آبادان - اهواز (پالایشگاه آبادان تا نظامیه اهواز) از جمله طرح‌های انتقال نفت جنوب کشور است که در اولویت قرار دارد.

کاهش خیره‌کننده حوادث صنعت انتقال نفت کشور

مرتضی گودرزی، رئیس پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران آبان‌ماه امسال از کاهش خیره‌کننده حوادث در مراکز انتقال نفت و تأسیسات حیاتی صنعت انتقال نفت کشور خبر داد. این در حالی است که به گفته وی در دو دهه گذشته حوادث احتمالی و ناخواسته صنعت انتقال نفت به میزان ۲ برابر شرایط فعلی بوده و این شرکت موفق شده است با رعایت الزام‌ها، دستورعمل‌های ابلاغی و اصلاح ساختار در موضوع مدیریت بحران و پدافند غیرعامل و تجهیز برخی مخازن نفتی به سیستم اعلان و اطفای حریق در طول دوره استقرار دولت سیزدهم، حوادث این صنعت را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد.

آرزو عطایی