به گزارش شانا، دولت سیزدهم از همان ابتدای کار خود اولویت اصلی‌اش در بخش‌های مختلف اقتصادی را تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمامی دانست که در مواردی حتی بیش از دو دهه روی زمین مانده بودند.

این اولویت از آن نظر اهمیت داشت که در اغلب این پروژه‌ها، سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام شده بود، اما به دلیل تکمیل‌نشدن آن‌ها، امکان بهره‌برداری و بازگشت سرمایه وجود نداشت.

این موضوع در صنعت نفت نمود بیشتری داشت؛ زیرا اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها در این صنعت، اغلب سرمایه‌گذاری‌های چندمیلیارددلاری را می‌طلبد و با بهره‌برداری از طرح‌های نفتی، افزون بر آنکه سرمایه‌گذاری انجام‌شده مستهلک می‌شود، با افزایش ظرفیت تولید در بخش‌های مختلف، درآمدهای کشور افزایش می‌یابد و تولید ناخالص داخلی بالا می‌رود.

جهش رشد اقتصادی با تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام

بنابراین وزارت نفت دولت سیزدهم با تکیه بر دستور سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری شهید، تکمیل این طرح‌ها را به‌شکلی در دستور کار قرار داد که به‌گفته جواد اوجی، وزیر نفت، در عمر ۳۳ماهه این دولت، ۱۳۲ طرح نیمه‌تمام نفتی با سرمایه‌گذاری ۲۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار به بهره‌برداری رسید و در ادامه نیز برای استمرار زنجیره ارزش در صنعت نفت به‌عنوان پیشران اقتصادی کشور، ۵۰ طرح جدید به ارزش ۴۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار آغاز شد.

ازجمله این طرح‌ها می‌توان به بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی پس از تعللی ۲۲ساله، گشایش پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی، بهره‌برداری از فاز ۲ پالایشگاه آبادان و... اشاره کرد که درآمد بالایی برای کشور به همراه داشته‌اند.

تکمیل پروژه‌های ناتمام حوزه نفت در ۳۳ ماه گذشته، افزایش ۶۳درصدی تولید نفت خام و ۶درصدی گاز را به همراه داشته است. همچنین، ظرفیت پالایشی نفت خام و میعانات گازی از ۲۱۰۰ میلیون بشکه در روز با افزایشی ۱۳درصدی به ۲۳۷۰ میلیون بشکه و تولید عملیاتی محصولات پتروشیمی از ۶۰ میلیون تن در سال به ۷۵ میلیون تن در سال رسیده که بیانگر افزایش ۱۶درصدی است.

نقش صنعت نفت دولت سیزدهم بر شاخص‌های اقتصادی

تأثیر افزایش تولید در بخش‌های مختلف صنعت نفت را می‌توان در شاخص‌های مختلف اقتصادی کشور مشاهده کرد.

صنعت نفت در دولت سیزدهم بالاترین رشد اقتصادی را در مقایسه با دیگر بخش‌ها داشته و بیشترین تأثیر مثبت را بر تولید ناخالص ملی کشور گذاشته است. در سه ماه نخست سال ۱۴۰۲، رشد اقتصادی گروه نفت و گاز ۱۹.۸درصد و در سه ماه دوم ۱۴۰۲، رکورد رشد اقتصادی ۲۵.۶درصد به ثبت رسید و در سه ماه سوم ۱۴۰۲ نیز معادل ۲۱.۸درصد بود.

نکته قابل تأمل آن است که این رشد افزون بر افزایش تولید، مرهون افزایش بهره‌وری در صنعت نفت است. نرخ بهره‌وری کل اقتصاد در برنامه ششم از ۰.۸درصد به ۳.۷درصد رسیده، درحالی‌که رشد بخش نفت در این مدت از منفی ۳.۷درصد به ۱۲.۶درصد رسیده که از رشد ۱۶.۳درصدی صنعت نفت و گاز در دولت سیزدهم حکایت دارد؛ به این معنا که رشد بهره‌وری در دولت سیزدهم مانند رشد اقتصادی که در این دولت ثبت شده، بیش از هر بخشی وامدار صنعت نفت است.

افزون بر ۱۳۲ طرح در صنعت نفت که در دولت سیزدهم به بهره‌برداری رسید، اکنون ۲۳ طرح در بخش‌های مختلف نفت، گاز، پالایش و پخش و پتروشیمی با سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار آماده بهره‌برداری است.

 از این ۲۳ پروژه یادشده در حوزه شرکت ملی نفت ایران، پروژه بهره‌برداری از گازهای مشعل غرب کشور و احداث ان‌جی‌ال ۳۱۰۰، بهره‌برداری از طرح نگه‌داشت و افزایش تولید میدان دانان، تکمیل پروژه مخازن بتونی گوره، بهینه‌سازی سیستم فرآورشی میدان نفتی هفت‌گل، بهره‌برداری از ایستگاه تقویت فشار وراوی و احداث مخازن ذخیره‌سازی در پایانه جاسک به ظرفیت ۴ میلیون بشکه طی هفته‌های آینده به بهره‌برداری می‌رسد. 

تضمین افزایش تولید و صادرات نفت با بهره‌برداری از ۲.۳ میلیارد دلار طرح نفتی

از این ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری انجام‌شده برای اجرای این طرح‌ها، بیش از ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار مربوط به شرکت ملی نفت و طرح‌های افزایش تولید نفت و گاز است، همچنین اجرای طرح‌های ذخیره‌سازی با هدف تضمین استمرار تولید نیز ازجمله طرح‌های راهبردی است که در هفته‌های آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.

درمجموع تلاش شده است که با بهره‌برداری از این طرح‌ها، روند افزایش تولید و صادرات نفت و گاز ایران که در دولت سیزدهم با جهش همراه بوده و رشد اقتصادی بالایی برای کشور به همراه داشته، ادامه یابد.

همچنین طرح ان‌جی‌ال ۳۱۰۰ نیز که با سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی نفت به اجرا درآمده، در آینده‌ای نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد و ظرفیت جمع‌آوری روزانه ۲۴۰ میلیون فوت‌مکعب گاز همراه را ایجاد خواهد کرد.

توسعه زنجیره ارزش صنعت نفت با افتتاح ۹ طرح پتروشیمی

در این میان، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ۹ طرح پتروشیمی آرتا انرژی، پتروشیمی آرین متانول، پتروشیمی هنگام، واحد چهارم هوای پتروشیمی دماوند، دو واحد هوای پتروشیمی رایان پولیمر پویا، شیرین‌سازی برج c4 و همچنین واحد zld پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس و همچنین ایستگاه پست برق ۴۰۰ کیلووات ایثار، پتروشیمی نخل آسماری، پتروشیمی پترو ناد آسیا و بازسازی واحدهای زایلین پتروشیمی بوعلی‌سینا را در نوبت افتتاح دارد. برای این ۹ طرح یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری شده است که به افزایش تولید محصولات پتروشیمی و رشد صادرات در این صنعت کمک خواهد کرد.

اهمیت بهره‌برداری از طرح‌های پتروشیمی تا آنجاست که پتروشیمی آخرین زنجیره ارزش در صنعت نفت است و با ایجاد واحدهای پتروشیمی، می‌توان از خام‌فروشی در کشور همسو با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی جلوگیری کرد. ارزش‌ افزوده ایجادشده در برخی زنجیره‌های این صنعت در مواردی تا ۳۰ برابر ماده اولیه خام است.

سرمایه‌گذاری ۷۸۴ میلیون دلاری برای تولید و توزیع مستمر فرآورده‌های نفتی

در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز چهار طرح خط لوله ۲۶ اینچ انتقال فرآورده‌های نفتی بندرعبارس - سیرجان - رفسنجان، خط لوله ۱۴ اینچ تبریز - خوی- ارومیه، پروژه کیفی‌سازی فرآورده‌های پالایشگاه تبریز، تکمیل و راه‌اندازی واحد هیدور کرکینگ پالایشگاه آبادان با سرمایه‌گذاری ۷۸۴ میلیون دلار آماده بهره‌برداری است. این طرح‌ها کمک خواهد کرد تا افزون بر افزایش تولید و بهبود کیفیت فرآورده‌های نفتی، زنجیره انتقال نیز از مبادی تولید تا مقاصد مصرف کامل شود.

روند مصرف فرآورده‌های نفتی به‌ویژه بنزین و نفت‌گاز در سال‌های اخیر افزایشی بوده و این موضوع باعث شده است زنگ خطر ناترازی سوخت به صدا درآید، بنابراین اجرای این طرح‌ها با هدف تولید و توزیع بموقع فرآورده‌های نفتی در کشور می‌تواند تا حد زیادی این ناترازی را جبران کند. همچنین، اجرای قوانین مربوط به هوای پاک نیز وزارت نفت را ملزم کرده کیفیت سوخت تولیدی را افزایش دهد. در این زمینه نیز طرح‌هایی در پالایشگاه‌های کشور اجرا شده و اکنون آماده بهره‌برداری در دولت سیزدهم است.

تقویت شبکه انتقال گاز در کشور با ۳۲۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری

شرکت ملی گاز ایران نیز پنج طرح شامل ایستگاه تقویت فشار گاز شهید اخلاقی، ایستگاه تقویت فشار شهید باقری، ایستگاه تقویت فشار شهید برادران هلیسانی، خط لوله انتقال گاز میناب - سیریک به ارزش ۳۲۸ میلیون دلار را در نوبت بهره‌برداری دارد. با توجه به افزایش ظرفیت تولید گاز در دولت سیزدهم و جهش آن به بالای یک‌میلیارد مترمکعب در روز، زیرساخت‌های شبکه انتقال گاز نیز باید متناسب با آن توسعه یابد.

از همین رو، ساخت خطوط لوله و ایستگاه‌های تقویت فشار در شبکه گاز ایران در دستور کار قرار گرفت و اکنون در این زمینه این پنج طرح آماده بهره‌برداری است تا از حبس گاز در جنوب کشور جلوگیری کند.

با بهره‌برداری از این طرح‌ها که در هفته‌های آینده انجام خواهد شد، تعداد طرح‌های افتتاح‌شده صنعت نفت در دولت سیزدهم به ۱۵۵ طرح با سرمایه‌گذاری ۳۳ میلیارد دلار می‌رسد.