در دوره پسابرجام که ورق به نفع اقتصاد نفت ایران بازگشت، افزایش ظرفیت تولید در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت و ایران تا حدودی موفق شد تولید از دست رفته خود را بازیابد.

در زمینه فروش نفت خام هم در دوره پسابرجام دولت و وزارت نفت عملکرد خوبی داشتند و موفق شد تولید و صادرات را افزایش دهند. اقدامی سنجیده که منجر به کاهش قیمت نفت نشد و این موضوع حکایت از آن دارد که ایران با موضع گیری شفاف در این زمینه و با قاطعیت توانسته تا حدودی سهم از دست رفته خود در بازارهای جهانی را احیا کند، این عملکرد قابل قبولی به شمار می آید که با توجه به مشکلات و محدویتهای کشور رقم خورده است.

مهمترین مشکل ایران در شرایط کنونی فراهم کردن زمینه سرمایه گذاریهای داخلی و خارجی در صنعت نفت است. اقدام مهمی  که متاثر از تحریمها با مشکلاتی همراه شده و در شرایط کنونی راه سختی را پیش روی ایران قرار داده است و باید تمهیدات ویژه و مناسبی در مسیر جذب سرمایه های خارجی در صنعت نفت و گاز اتخاذ شود.

موضوع دیگر بحث تکراری درآمدهای نفتی است؛ با توجه به مشکلات باقیمانده از آثار تحریم در حوزه نفت، درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت می تواند راهگشای کاهش بخشی از این مشلات باشد؛ اما مسئله مهمتر از آن این است که باید راه اقتصاد بدون نفت را تدبیر، برنامه ریزی و  زندگی کنیم.

یکی از گرفتاریهای اقتصاد ما وابستگی به درآمدهای نفتی بوده است؛ اکنون در فصل تازه اقتصاد کشور در پسابرجام نبایدگشایش ایجاد شده، ما را به مسیر طی شده قبل سوق دهد که کشور را با اتکاء به درآمدهای نفتی اداره کنیم؛ این رویه خطرناکی است که پیش از این طی شده است. آنچه از این پس درباره درآمدهای نفتی حایز اهمیت است این که سهم عمده آن برای نسلهای آینده در صندوق توسعه ملی هدایت و مدیریت شود.

تاکنون اقدام جدی برای کاهش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی به شکل ساختاری در کشور صورت نگرفته است و اکنون توجه به این امر مهم است که بهبود حاصله در حوزه نفت را با اتکا به استفاده نادرست از درآمدها، نقش بر آن  آب نکنیم.

از سوی دیگر آنچه در شرایط پیش رو مهم به نظر می رسد این است که باید با نگاهی آینده نگر روندهای بین المللی را درباره بازار نفت دنبال کنیم و متناسب با آن راهبردهای نفتی را همسو با دیگر کشورها در بهره گیری از سوختهای فسیلی تنظیم و تدوین کنیم.

کامران ندری
اقتصاددان