به گزارش شبکه خبری بلومبرگ، همزمان با سقوط قیمت‌های نفت در ژوئن 2014 (خرداد ماه 93) عربستان در دشمنی با ایران که آن زمان هدف تحریم‌های اقتصادی بود و کاهش قیمت‌های نفت، فشارهای وارد بر این کشور را افزایش می داد، نقش سنتی خود را برای حمایت از تثبیت سطح قیمت‌ها رها کرد.

اما اکنون ریاض برای افزایش قیمت‌های نفت به تهران پیشنهادی داده است که شامل کاهش تولید نفت این کشور برای نخستین بار در هشت سال گذشته می شود.

این رسانه یادآور شد: ایران پس از لغو تحریم‌ها در حال افزایش تولید نفت است و راز این چرخش 180 درجه ای، رسیدن عربستان به آستانه درد کاهش قیمت‌های نفت به شمار می آید.

شبکه خبری بلومبرگ در حالی این ادعا را مطرح می کند که امروز (سه شنبه، ششم مهرماه) بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران پیش از آغاز رسمی پانزدهمین نشست مجمع بین المللی انرژی (آی‎یی‎اف) در جمع خبرنگاران مرکز همایش‌های بین المللی الجزیره درباره این‌که آیا عربستان پیشنهادی برای تثبیت تولید نفت ایران در سطح سه میلیون و ٦٠٠ هزار بشکه در روز داده است، گفت: ریاض به طور رسمی به ما پیشنهادی نداده است.

جیسون تووی، کارشناس اقتصاد خاورمیانه در شرکت مشاوره ای کپیتال اکونومیکس در این باره گفت: وضع ایران و عربستان با یکدیگر متفاوت است. تهران تا همین اواخر زیر فشار تحریم‌های بین المللی بود؛ بنابراین همزمان با بازگشت جریان سرمایه به این کشور، در حال تقویت بنیه اقتصادی و افزایش تولید نفت است؛ در حالی که عربستان (به دلیل کاهش قیمت های نفت) با کاهش منابع مالی روبروست.

بلومبرگ در گزارش خود آورده است: ایران هیچگاه به اندازه عربستان به نفت وابسته نبوده و با بهبود روابط خود با دیگر کشورها آینده روشنی برای خود ترسیم کرده است.

این در حالی است که در عربستان اقدام‌های آزمایشی برای اصلاح اقتصادی در 2 سال گذشته که کاهش قیمت‌های نفت سبب آسیب‌های مالی شد، به کار گرفته نشد و کاهش درآمدهای نفتی، ذخایر ارزی این کشور را کاهش داد.

امسال تاکنون پولی به پیمانکاران دولت عربستان پرداخت نشده است و کارکنان دولت هیچ پاداشی نمی گیرند.

به گزارش بلومبرگ، بر اساس برآورد صندوق بین المللی پول، عربستان امسال کسری بودجه ای معادل 13.5 درصد تولید ناخالص داخلی خواهد داشت؛ در حالی که کسری بودجه ایران کمتر از 2.5 درصد تولید ناخالص آن خواهد بود.

بر پایه اعلام صندوق بین المللی پول، قیمت هر بشکه نفت برای عربستان باید نزدیک 67 دلار در هر بشکه باشد تا کسری بودجه جبران شود، در حالی که این رقم برای ایران 61 دلار و 60 سنت برای هر بشکه است.

قیمت نفت خام دابلیو تی آی آمریکا در معاملات بازار بورس نیویورک (نایمکس) در ساعت 03:25 صبح سه شنبه به وقت گرینویچ با اندکی کاهش نسبت به روز گذشته به 45 دلار و 83 سنت برای هر بشکه رسید.

قیمت نفت خام برنت دریای شمال در معاملات بازار آی‌سی‌یی لندن نیز در ساعت یاد شده در بازار لندن 47 دلار و 19 سنت برای هر بشکه معامله شد که نسبت به دیروز اندکی کاهش داشت.

بلومبرگ ادامه داد: نرخ رشد اقتصادی عربستان به سرعت در حال کاهش به یک درصد است، در حالی که نرخ رشد اقتصادی ایران در حال افزایش به چهار درصد برآورد می شود.

حساب جاری که مهمترین معیار برای ارزیابی روابط اقتصادی یک کشور با جهان است نیز داستان مشابهی را روایت می کند.

بر پایه پیش بینی صندوق بین المللی پول، امسال عربستان با یک کسری حساب جاری 2 رقمی روبرو می شود؛ در حالی که ایران به دنبال اصلاحات اقتصادی سال‌های 2012 و 2013 میلادی که به منظور کاهش فشار تحریم های بین المللی بر اقتصاد این کشور انجام داد، امسال تراز متعادل حساب جاری خواهد داشت.

براساس گزارش بلومبرگ، دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران مدت‌هاست سیاست‌هایی را برای مهار مشکلات اقتصادی در پیش گرفته؛ در حالی که عربستان به‎تازگی استفاده از این سیاست‌ها را آغاز کرده است.

آمریتا سن، تحلیلگر بلندپایه نفتی شرکت مشاوره ای انرژی اسپکتس، گفت: ایران مدت‎ها پیش فشارهای شدید اقتصادی را تحمل کرده است و بنابراین شرایط برای این کشور رو به وخامت نیست.

سیاست‌های دوگانه عربستان

به نوشته بلومبرگ، عربستان نوامبر 2014 میلادی در راس اوپک به جای سیاست حمایت از سطح قیمت‌ها، سیاست دفاع از سهم بازار را در پیش گرفت تا دیگر رقیبان به‌ویژه شرکت‌های تولیدکننده نفت شیل آمریکا را از بازار بیرون کند که هزینه تولید آنها بسیار بالاتر از اوپک بود.

یک ماه پس از این تغییر سیاست، علی النعیمی، وزیر نفت پیشین عربستان، به نشریه تجاری «میدل ایست اکونومیک سروی» گفت: دیر یا زود رقبا دچار مشکلات مالی می شوند اما این کشور برای یک مدت طولانی توانایی تحمل کاهش قیمت‎های نفت را دارد.

تقریبا 2 سال بعد و در زمان یک وزیر نفت دیگر، ریاض اکنون نشان می دهد ممکن است آماده یک چرخش 180 درجه ای باشد.

به گفته نورالدین بوطرفه، وزیر انرژی و معادن الجزایر، عربستان به دیگر اعضای اوپک گفته مایل است تولید نفت به سطوح ماه ژانویه کاهش یابد؛ این به معنای کاهش روزانه 500 هزار بشکه نفت خام است.

ایران از تثبیت تولید نفت در سطح کنونی سه میلیون و 600 هزار بشکه در روز خودداری می کند و به جای آن قصد دارد تولید نفت خود را به چهار میلیون بشکه در روز یعنی سطوح پیش از تحریم برساند.

وزیر نفت ایران نیز امروز در حاشیه اجلاس مجمع بین المللی انرژی در الجزیره اعلام کرد: ایران قصد دارد سهم ١٣ درصدی خود از مجموع تولید نفت اوپک در دوران پیش از تحریم را دوباره به دست بیاورد.

زنگنه تاکید کرد: ایران تولید نفت خود را در سطح کنونی تثبیت نمی‏ کند و قصد دارد تولید روزانه نفت خود را به چهار میلیون بشکه برساند.

خرج دلارهای نفتی

بلومبرگ در گزارش خود آورده است که در دو سال گذشته همزمان با سقوط قیمت‎های نفت از بیش از 100 دلار به 30 دلار در هر بشکه که ژانویه گذشته کمترین قیمت در 12 سال گذشته را تجربه کرد، عربستان به منظور کاهش تاثیر منفی ارزانی نفت بر اقتصاد این کشور از ذخایر هنگفت ارزی خود بهره گرفت.

این کشور پارسال 115 میلیارد دلار خرج کرد و از ژانویه تا ژوئیه امسال (اواسط دی‌ماه پارسال تا اواسط تیر‎ماه امسال) 52 میلیارد دلار دیگر نیز مصرف کرده است.

ریاض که از نگران ناتوانی از پرداخت دیون خود در صورت تداوم چنین روند هزینه کرد افزوت بر درآمدهای نفتی خود است، به کاهش یارانه‌ها دست زده است.

یارانه‎ها در این کشور کاهش یافته، همانگونه که حقوق وزیران دولت 20 درصد کمتر شده است. اجرای پروژه های زیربنایی نیز به تاخیر افتاده و برنامه اخذ مالیات بر ارزش افزوده در سال 2018 در دستور کار است.

محمد الشیخ، یک مشاور مالی در عربستان در این باره به بلومبرگ گفت: اگر سعودی‎ها مانند پارسال به هزینه کرد ادامه دهند، کشور از دست می رود و تا سال 2017 به طور کامل ورشکسته می شود.

در آن سوی خلیج فارس اما ایران دچار چنین بحرانی نیست.

 ایران مقصر آشفتگی بازار کنونی نیست

الیور جاکوب، تحلیلگر شرکت پترومتریس در سوئیس، گفت: تهران افزایش قیمت‎های نفت را دوست دارد اما ایران عضوی از اوپک است که باید کمترین فداکاری مالی را در این زمینه کند؛ زیرا مقصر آشفتگی کنونی بازار نفت نیست.

وی افزود: تهران اکنون احساس می کند دست برتر را دارد.

پانزدهمین نشست مجمع بین‎المللی انرژی از پنجم مهرماه در الجزایر آغاز شد و تا هفتم مهرماه ادامه دارد؛ قرار است در حاشیه این نشست اعضای اوپک گردهم جمع شوند تا طرح فریز نفتی (تثبیت تولید نفت) را بررسی کنند.

در صورت موافقت تولیدکنندگان نفت، قرار است با هدف ایجاد ثبات در بازار و جلوگیری از عرضه نفت مازاد، تولید در سال 2016 و نیمه نخست سال 2017 ثابت بماند.