به گزارش شانا، پس از موافقت مهندس بیژن زنگنه، وزیر نفت با راه اندازی موزههای نفت در آبادان، پنج منطقه از اماکن تاریخی و قدیمی صنعت نفت در این منطقه شامل نیروگاه شماره یک پالایشگاه آبادان، بخش قدیمی واحدهای عملیاتی، کارگاه ریخته گری و مخازن قدیمی، اسکله، چرثقیل اکوان و گوگرد، آموزشگاه فنی حرفه ای (Artisan School)، خانه های تشریفاتی و جایگاه پمپ بنزین در فاز نخست برای تبدیل به موزههای صنعت نفت در دستور کار قرار گرفت.
فاز مطالعاتی و پژوهشی این پروژه و به موازات شناسایی گردآوری اشیا و اسناد قدیمی صنعت نفت در سراسر کشور به ویژه مناطق عملیاتی آغاز و پس از پایان مطالعات و تحقیقات، در دیماه سال 1394 موزه بنزین خانه آبادان وارد فاز عمرانی و اجرایی شد و روز 28 دی ماه به بهره برداری رسید. موزه بنزین خانه آبادان با مساحت هزار و 856 مترمربع، همجوار با جایگاه جدید عرضه سوخت در مرکز شهر و مقابل شورای شهر آبادان واقع شده است.
با مرمت و باسازی این جایگاه به عنوان یکی از مکانهای ایجاد موزه نفت در شهر آبادان، نحوه توزیع فرآوردههای نفتی و تجهیزات مربوطه مانند انواع نازل، کیل‌ها و پیمانه ها، تلنمبهها و مخازن پرچی، به اضافه تصاویر و مستندات قدیمی به نمایش گذاشته شده است. این مکان پیش از این به عنوان ساختمان شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی و برای مدتی به عنوان اتاق ورزشی استفاده میشد و از 20 سال پیش هم به دلیل فرسودگی به انبار تبدیل شده بود.
مجموعه ای از نسل‌های قدیمی دستگاههای پمپ بنزین که به ترتیب سال ساخت و بر اساس روند تکمیل کنار هم چیده شده اند را همگی در یک قاب میبینید، قدیمی ترین آنها همان دستگاه پمپ دستی شیشه ای مدرج، ساخت شرکت انگلیسی ساتم متعلق به سال 1925 میلادی است، اغلب این دستگاهها ساخت شرکتهای انگلیسی، آمریکایی و ژاپنی است، عکس بالا نشاندهنده گذر تاریخ و سیر تحول فناوری ساخت دستگاههای پمپ بنزین را نشان میدهد که هر نسل از آنها برای قدیمی‌ها نوستالژی و برای نسل‌های جدید آشنایی با دنیای قدیمیهاست.
این دستگاه یکی از نخستین نسل‌های پمپ بنزین در ایران بوده است که نخست بنزین در محفظه شیشه‌ای پیمانه می شده است و سپس از طریق نازل در باک اتومبیل ریخته میشده است. هنگام سوختگیری در این پمپ بنزین، ابتدا فرآوردههای نفتی که در مخازن پرچی نگهداری می شد، با استفاده از تلمبه های دستی به ظروف پیمانه ای منتقل و سپس بر اساس نیاز هر مصرف کننده، سوخت به وی تحویل داده می شد.
تابلوی نخستین پمپ بنزین ایران که ازسوی شرکت نفت ایران و انگلیس ساخته شده است، در آن زمان به این مکان بنزین خانه گفته می شده است بنابراین نخستین موزه صنعت نفت که حدود یک ماه پیش به بهرهبرداری رسید، موزه بنزین خانه آبادان نامگذاری شد. ساختمان موزه بنزین خانه آبادان از طریق یک نقشه مکان یابی و براساس یک عکس قدیمی که در صفحات یک کتاب قدیمی یافت شد، مرمت شده است
پیت استوانه ای (گالن) 20 لیتری مخصوص حمل فرآوردههای نفتی و پیمانههای مخصوص (کیل) اندازه گیری برای فروش سوخت
لباس فروشندگان سوخت در بنزین خانه آبادان (طراحی شده بر اساس تصاویر قدیمی)
حلبهای مخصوص حمل سوخت
اشیای قدیمی و انواع چراغهای روشنایی و خوراک پزی قدیمی (پریموس) که سوخت آنها نفت سفید بوده است، بازدیدکنندگان از نسل‌های دهه 30، 40 و 50 با دیدن این وسایل ذهنشان برای لحظاتی درگیر یادآوری خاطرات قدیمی می شود و فضایی نوستالژیک را برای آنها تداعی میکند، نسل‌های بعدی هم با مشاهده این وسایل با دشواریهای زندگی در آن دوران آشنا می شوند. هرچند این وسایل در دوره خودشان جزو مدرنترین وسایل محسوب می شدند اما امروزه آنها تجهیزاتی بسیار ساده به شمار می آیند.
سماور نفتی و چراغهای خوراک پزی معروف به سه فتیله که با نفت سفید کار می کردند، این اشیای قدیمی از منازل قدیمی جمع آوری شده و شماری از آنها نیز اهدایی ازسوی مردم است.
انواع چراغهای لامپا که قدیمی‌ها برای روشن کردن خانههای خود استفاده میکردند، این وسایل در دوران خاموشیهای هشت سال جنگ تحمیلی و آن موقع که هنوز گازرسانی به همه شهرها فراگیر نشده بود در منازل استفاده میشد. نوع فلز و ارتفاع حباب شیشه نمادی از تمکن مالی صاحب آن به شمار می رفته است.
بی پی (BP) مخفف شرکت انگلیسی برتیش پترولیوم، انگلیسیها برای فروش فرآوردههای نفتی در ایران این برند را بنزین پارس معرفی میکردند و بر بالای ساختمان موزه بنزین خانه هم نوشته شده است «فقط بنزین پارس خالص استعمال نمایید»
ماکتی قدیمی از یک پمپ بنزین با برند شرکت انگلیسی-هلندی شل. در روزگار قدیم تولیدکنندگان برای فروش بنزین رقابت می کردند که این رقابت موجب خلاقیت در نحوه عرضه و استفاده از طرح و رنگ جذاب روی نازل می شد. (Super Shell)
بریدههایی از صفحههای آگهیها، تبلیغات نفتی روزنامهها و مجلات قدیمی که انواع تصاویر، جملهها و اشعار به کار رفته در آنها نفت را تبلیغ می کنند، یکی از کارکنان موزه در میان این مطالب به صفحه ای از یک مجله اشاره میکند که شعری طنزگونه درباره نفت نوشته شده است. روزنامه های دهه 20 و 30 شمسی مملو از آگهی های مصرف فرآوردههای نفتی بوده است، در برخی از این آگهی ها برای ترغیب مردم به مصرف سوخت توصیه هایی از پزشکان درج می شده است.
عکسی از یک مجله قدیمی درباره تبلیغ امشی، امشی یکی از فرآوردههای نفتی است که در آبادان قدیم برای مقابله با حشرات از آن بسیار استفاده می شده است، امشی دارویی از مواد نفتی بود که آن را برای دفع حشرات بهویژه پشه و مگس با تلمبه به هوا می پاشیدند. نکته طنزی هم وجود دارد که آبادانیها به فردی که ادکلن یا عطری بد رایحه می زد می گفتند «امشی زدی؟!»
مخازن پرچی نگهداری سوخت، ورقهای فلزی این مخازن به طورکامل با پرچ به همدیگر متصل شده اند زیرا در آن دوران هنوز فناوری جوشکاری وجود نداشته است
یک کامیون لیلاند مدل لری بیور ساخت سال 1967 میلادی که به عنوان تانکر نفتکش استفاده می شده است
تصویری قدیمی از تانکرهای نفتکش در حال بارگیری سوخت
یک خودرو قدیمی آتش نشانی که هم اکنون در موزه بنزین خانه آبادان نگهداری میشود
تابلوی نقاشی آویخته شده روی دیوار موزه بنزین خانه آبادان که تعدادی از تصاویری قدیمی را در طرح کلی خود گردآوری کرده است، این نقاشی توسط یک بانوی هنرمند جوان در ابعاد 3*5 کشیده است جلوی تابلوی نقاشی تعدادی پریموس فشنگی است.
قدیمی ترین نقشه به جا مانده از آبادان برگرفته از کتاب «راهنمای ایران» که ازسوی انتشارات دایره جغرافیایی ستاد ارتش منتشر شده است، عکسی که موزه بنزین خانه آبادان بر اساس آن موقعیت یابی و مرمت شده است در این نقشه مشخص شده است
نظر شما