• حمید پورمحمدی، معاون سازمان برنامه و بودجه در نشست مشترک با مدیران و مجریان طرح‎های شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) که آذرماه پارسال برگزار شد، بر به‌کارگیری همه ظرفیت‎های داخلی و خارجی و استفاده از انواع روش‎ها در حوزه بازارهای پول و سرمایه و همین‌طور استفاده از ظرفیت‎های بودجه با هدف همراهی وزارت نفت در تجهیز منابع به منظور تحقق اهداف توسعه‎ای تاکید و اعلام کرده بود که سازمان برنامه و بودجه می‎تواند در تامین مالی، تضمین، تسهیل و تمهید مقررات حقوقی و مالی نقش موثری ایفا کند. برنامه و بودجه‎ای‎ها به همین منظور و برای اطلاع از آخرین وضعیت پیشرفت طرح‎های توسعه‎ای غرب کارون و بررسی فرآیندهای کاری جاری در این منطقه استراتژیک نفتی، عازم خوزستان شده‎اند.

• اینجا گاسپ جنوبی (South Gasp) میدان آزادگان جنوبی است؛ نخستین نقطه توقف برای بازدید از طرح‎ها و محلی که باید نفت تولیدی پنج منیفولد شامل حدود 90 حلقه چاه به آن منتقل شود و قرار است نخستین دستگاه فراورش سیار آزادگان جنوبی نیز در همین محل استقرار یابد. محمدعلی اژدری، سرپرست طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی در شرکت متن در جمع مدیران این شرکت و هیئت 6 نفره سازمان برنامه و بودجه که در رأس آن، احمد کفاشی، رئیس امور انرژی و احمد زراعت‎کار، معاون نفت و گاز امور انرژی این سازمان قرار دارند، درباره طرح توضیحاتی می‎دهد و درباره برنامه کوتاه‎مدت افزایش تولید در آزادگان جنوبی می‎گوید: «پیش‎بینی می‎کنیم با استقرار دستگاه فراورش سیار، برداشت روزانه نفت از این میدان ظرف 2 تا 3 ماه آینده، حداقل 50 هزار بشکه افزایش یابد.» اژدری همچنین به طرح احداث کارخانه فرآورش (CTEP) طرح  در 2 سال آینده اشاره می‎کند و یادآور می‎شود که تا آن زمان، باید برای فرآورش نفت حاصل از افزایش تولید میدان، از راهکارهای در دسترس دیگری از جمله دستگاه‎های فرآورش سیار استفاده کرد. از اژدری می‎پرسم اگر با همین روال کار را ادامه دهید، پیش‎بینی می‎کنید تولید 320 هزار بشکه فاز اول میدان چه زمانی محقق شود؟ وی پایان سال 98 را محتمل می‎داند.

•  درباره آبگرفتگی‎‎های هورالعظیم و مشکلات ناشی از آن هم صحبت می‎شود که البته خوشحال‎کننده است. سرریز شدن آب در هورالعظیم که اجرای فلولاین‎ها و ترانک‎لاین‎ها را با چالش مواجه می‎کند و موجب تخریب جاده‎های اصلی و جاده‎های پدها و در نتیجه اخلال در دسترسی به چاه‎های تولیدی می‎شود، دست‌کم نشان می‎دهد هورالعظیم زنده است و جاری. شواهد هم به خوبی گویای همین واقعیت است. محمدرضا اسدی، مدیر مهندسی نفت شرکت متن می‎گوید: «حیات هورالعظیم برای نفت بسیار مهم است و به‎رغم این‌که برای ورود آب به هورالعظیم کوچک‌ترین هماهنگی‎ای با این شرکت نمی‎شود و این روند، فرآیندهای عملیاتی ما را با مشکلاتی روبه‎رو می‎کند، اما به دلیل اهمیت مباحث زیست‎محیطی، شرکت متن خود را با شرایط این تالاب سازگار کرده و حتی مشاوری گرفته‎ایم تا بدانیم حداکثر ارتفاع آب هورالعظیم به چه میزان می‎رسد تا عملکرد خود را با ارتفاع آب و دیگر شاخص‎های هورالعظیم سازگار کنیم.»

• در مسیری که از سمت گاسپ جنوبی آزادگان جنوبی به سوی چاه شماره 14 میدان یاران شمالی در پیش گرفته‎ایم، از یکی از نیروهای خدمات پشتیبانی طرح آزادگان که ما را همراهی می‎کند، درباره آتش‎سوزی هورالعظیم سوال می‎کنم که می‎گوید: «با فاصله بیش از 10 کیلومتر از مرز ایران، هورالعظیم در سمت عراق دچار آتش‎سوزی شده و با وجود مذاکراتی که بین مسئولان دو کشور صورت گرفته، عراقی‎ها اقدامی برای مهار این آتش انجام نداده‎اند.» پیشانی‎دار ادامه می‎دهد: «متاسفانه جهت باد، آلودگی‎های این آتش‎سوزی را به سمت ایران می‎آورد و مردم شهرهای هویزه، سوسنگرد و ... از این بابت دچار مشکل هستند.» در این باره با رئیس HSE شرکت متن هم صحبت می‎کنم. کوروش رضازاده هم به مشکلات تنفسی ناشی از آتش‎سوزی هورالعظیم برای مردم شهرهای مرزی و کارکنان نفتی فعال در مناطق عملیاتی غرب کارون اشاره می‎کند و می‎گوید: «به طور مثال، کارکنان آزادگان شمالی به دلیل مشکلات تنفسی، در بسیاری از مواقع بدون ماسک نمی‎توانند کار کنند و از آنجا که باد این آلودگی را به سمت ایران می‎آورد، مردم عراق مانند ساکنان مناطق مرزی ما با مشکل روبه‎رو نمی‎شوند و برای خاموش‎سازی آتش اقدام خاصی نمی‎کنند.» به گفته رئیس HSE متن، احتمال سرایت آتش‎ هورالعظیم از سمت عراق به ایران وجود ندارد اما با این حال، تمام نیروهای چهار ایستگاه آتش‎نشانی غرب کارون برای مواجهه با بحران‎های احتمالی در حالت آماده‎باش هستند.

• در محل چاه شماره 14 توقف کرده‎ایم؛ چاهی که به گفته آرش باقرزاده، مجری طرح یاران شمالی حدود پنج ماه است هیچ تولیدی ندارد و حالا با نصب پمپ درون‎چاهی قرار است احیا شود. دکل GWDC126 روی چاه مستقر است. داغی هوا تن را می‎سوزاند، اما یکی از کارکنان دکل دست تکان می‎دهد و می‎گوید: «پاقدم‌تان خوب بوده است که امروز هوا کمی خنک‎تر است!» باقرزاده به توضیحاتش ادامه می‎دهد و می‎گوید: «پمپ در عمق حدود 2440 متری چاه در حال نصب است و پیش‎بینی می‎کنیم ظرف روزهای آینده، شاهد آغاز مجدد تولید نفت در این چاه باشیم. علاوه بر این‌که برای نصب پمپ درون‎چاهی در 10 حلقه چاه میدان تا پایان امسال برنامه‎ریزی کرده‎ایم، حفاری 2 حلقه چاه جدید را نیز کلید زده‎ایم تا با مجموع این راهکارها، تولید میدان را افزایش دهیم. یاران میدان مشترک است و باید هر چه در توان داریم انجام دهیم.» ESP در حال نصب در چاه شماره 14 یاران شمالی متعلق به شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است. یکی از کارکنان گروه نصب ESP درباره این پمپ و عملکرد آن توضیح می‎دهد: «ساخت آلمان است، اما نصب و نگهداشت آن کاملا از سوی نیروهای ایرانی انجام می‎شود و حتی کارخانه‎ای در اهواز با هدف ساخت پمپ‎هایی با این مشخصات در حال احداث است. متوسط عمر این پمپ‎ها در دنیا یک سال است، اما با نگهداشت خوب نیروهای ایرانی، ما در نفت‌خیز به راحتی حدود 2 سال از این پمپ‎ها استفاده می‎کنیم.» مدیرعامل شرکت متن درباره عملکرد ESP مفصل با گروه نصب صحبت می‎کند و دست آخر می‎گوید: «اگر تولید مورد انتظار ما با این روند ادامه یابد، کارهای بسیار بزرگ‌تری هم می‎توان انجام داد. خدا قوت»

• به کمپ یادآوران برمی‎گردیم. بعد از ناهار و نماز، جلسه مشترک برگزار می‎شود. کفاشی از همگی تشکر می‎کند و می‎گوید مشاهده این حجم از کار و فعالیت در غرب کارون مایه غرور و دلگرمی است. مجریان به نوبت درباره هر یک از طرح‎ها توضیحات تکمیلی ارائه می‎دهند. ماحصلش این است که روند افزایش تولید در آزادگان جنوبی با جدیت ادامه پیدا می‎کند، عملیات فاز دوم توسعه میدان یادآوران به زودی کلید می‎خورد، برنامه نگهداشت و افزایش تولید یاران شمالی با نصب پمپ‎های درون‎چاهی دنبال می‎شود، نخستین واحد نیروگاه گازی غرب کارون امسال به مدار می‎آید و کار روی فاز دوم احداث طرح‎ خطوط لوله و تاسیسات جانبی انتقال نفت غرب کارون ادامه می‎یابد. اینجا حرفی از ترامپ و تحریم نیست؛ تنها صحبت از تلاش است و تعهد.
  
  

هانیه موحد