نگارنده که بیش از 20 سال افتخار شاگردی و تجربه‌اندوزی نزد این بزرگوار را داشته است، تنها سعی دارد در این نوشتار، در سطوری کوتاه به معرفی تنها سوابق کاری و نقش پر رنگ ایشان در حوزه مهندسی نفت و مخازن و نه سوابق دانشگاهی این بزرگمرد معاصر ایران (که خود مجالی دیگر می طلبد) بپردازد.
بی‌شک، ابعاد فکری و نگرش حرفهای زندهیاد دکتر قائمی، در کتابی گردآوری و به نسل جوان کشور ارائه خواهد شد. زندگی ایشان همانگونه که وزیر نفت در کلیپ پخش شده در مراسم ترحیم ایشان بیان کردند، پر از درسها و الگویی برای نسل جوان کشور در زمینههای مختلف از جمله خوداتکایی، درستکاری حرفهای، تخصص و کمالگرایی، عشق و تلاش شبانهروزی برای آبادانی میهن، بزرگمنشی، پرهیز از تملق، رهبری کاریزماتیک و اعتماد به جوانان در کنار استفاده از تجارب خبرگان کارآزموده است.
وی که فارغ‌التحصیل ممتاز دانشکده نفت آبادان در رشته مهندسی نفت - مخازن در سال 1347 بود، خدمت خود را در کنسرسیوم نفت در مسجد سلیمان و سپس شرکت OSCO آغاز کرد، تا اینکه در سال 1353 برای ادامه تحصیل به دانشگاه جورج واشنگتن رفت و مدارک فوق لیسانس، دکترا (PhD) و دکترای علوم کاربردی (DSc) خود را در رشته تحقیق در عملیات و بهینهسازی (OR) زیر نظر یکی از نوابغ علمی دنیا، پروفسور مک کورمیک در سال 1359 به اتمام رساند. با وجود پیشنهادهای بسیار جذاب بین‌المللی از جمله بخش انرژی بانک جهانی، در آن شرایط وخیم زمانه، لحظهای برای بازگشت به کشور و خدمت به صنعت نفت درنگ نکرد و با سختی فراوان که مجال آن در این سخن نیست، در آغاز جنگ تحمیلی به کشور بازگشت. به واسطه سوابق درخشان علمی و شهرت صداقت، در بدو بازگشت به او پیشنهاد ریاست بر پژوهشگاه صنعت نفت در ری و به تبع آن عضویت در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران داده شد و وی این پیشنهاد را به دلیل حضور کارشناسان باسابقهتر از خود در آن مجموعه رد کرد و رعایت اصل شایستهسالاری را بجا آورد و به عنوان نخستین رئیس مهندسی مخازن شرکت تازه تاسیس نفت فلات قاره ایران که از تشکیل پنج شرکت خارجی آن زمان ایجاد شده بود، در مدت سه سال و تا سال 1362 به ساماندهی و یکسانسازی الگوهای مدیریت و مهندس مخازن آن شرکتها بر اساس تجارب خود در کنسرسیوم نفت پرداخت. گزارشهای 6 ماه عملکرد مخازن از یادگارهای به جا مانده از ایشان در شرکت نفت فلات قاره است. سپس با وجود جدایی از شرکت نفت و عضویت در هیئت علمی دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه امیرکبیر، با توجه به کارآمدی و تخصص ایشان، تا سال 1370 به عنوان مشاور فنی مستقر در لندن و لاهه در مطالعات مخازن مرتبط با دعاوی شرکتهای نفتی آمریکایی علیه ایران در بیانیه الجزایر در کنار دیگر اعضای تیم ایرانی همانند دکتر محمدعلی موحد با تلاش و کوشش شبانهروزی به مجاهدت و دفاع از حقوق ملت ایران پرداخت.
پایان دعاوی، نقطه سرآغازی برای مهندسی مخازن و بخش بالادستی برای کشور است، زیرا ایشان در جریان نظارت بر مطالعات مخازن مربوط به دعاوی و ضرر و زیانهای ناشی از آرای مشاوران بین‌المللی بر خلاف منافع ملی، به نبود توان داخلی در این عرصه پی میبرد. بنابراین مصمم میشود تا پس از مراجعت به کشور، نسبت به ایجاد نخستین شرکت مشاور بخش خصوصی در ایران با نام مشاوران انرژی تهران اهتمام ورزد تا کشور را پس از 80 سال عمر آن زمان صنعت نفت ایران، در تخمین و چگونگی برداشت بهینه از مخازن نفت و گاز خود بینیاز از شرکتهای نفتی و مشاور بین‌المللی کند؛ اقدامی الهامبخش که شهامت را در دل سایر کارآفرینان بخش خصوصی برای ایجاد دیگر شرکتها و تقویت نهال خودباوری در کشور برانگیخت. این اقدام از سوی دیگر به جذب و نگهداشت نیروهای خبره بازنشسته شرکت نفت و نیز پرورش نخستین نسل جوان مهندسی نفت کشور در بخش خصوصی منجر شد.
او که سال گذشته به عنوان پیشکسوت فناوری کشور در پارک فناوری پردیس مورد تقدیر قرار گرفت، در مدت 27 سال حضور مستقیم و شبانهروزی خود تا آخرین ساعات حیات پرارزش‌اش، بر بیش از یکصد پروژه مطالعه مخازن نفت و گاز مدیریت و نظارت داشت و صدها مهندس جوان دیروز و کارآزموده امروز را به صنعت نفت ایران و جهان تقدیم کرد و به عنوان نخستین شرکت دانشبنیان بالادستی کشور، نحله اقتصاد دانشبنیان را در این صنعت بنیان نهاد.
همیشه میگفت و بر دیوار شرکتش نوشت «به ایرانم، به ایران گرامیم، به ایران جاودانیم».
کامران فتاحی
مدیر سبد پروژههای شرکت مشاوران انرژی تهران
نظر شما