مقابله با تحریم‌های نفتی آمریکا، وظیفه ملی مسئولان کشور است. از وزارت نفت گرفته تا دیگر ارکان دولت. آن هم با همراهی قانون‌گذاران و نهادهای نظارتی. عبور دادن کشور از شرایط سخت تحریم با هر ابزار ممکن معقولی، یک تکلیف است. شک ندارم تدابیری هم برای پذیرش ریسک‌های منطقی مترتب، توسط نهادهای ذی‌ربط اندیشیده شده است. انتظار نداریم این تدابیر علنی شود، آن هم در شرایطی که تحریم‌کنندگان در کمین نشسته‌اند. این مقدمه را فرض‌هایی حتمی بگیرید که برای تحققش همه باید دست به دست هم دهند، بی هیچ عافیت‌اندیشی. ما در یک جنگ اقتصادی واقعی هستیم.

١- من کاری به زنگنه و انتقادهایی که به او وارد می‌کنند ندارم. به مباحث سیاسی‌اش، نزدیک هم نمی‌شوم. حساب زنگنه و موافقان و مخالفانش با خودشان. کاری به این دولت و آن دولت هم ندارم. سید محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل وقت شرکت ملی نفت ایران در دوره‌ای از دولت‌های نهم و دهم را شاهد می‌گیرم که بگوید وقتی در نشست با خبرنگاران، در اواخر دهه 80، موضوع فروش نفت در بورس را (با پایه قیمتی بسیار پایین‌تر از قیمت‌های روز) مطرح کرد، واکنشم چه بود. قلمم را زمین گذاشتم. خطاب به او گفتم آقای قمصری، من اکنون به‌عنوان یک خبرنگار با شما صحبت نمی‌کنم. به‌عنوان شهروندی عادی به شما می‌گویم که نفت و درآمدهای نفتی، برای مردم است. مبادا در این شرایط سخت به کسانی اجازه رانت دهید. بغض کرده بودم و صدایم بلند شده بود. داستان آن روزها، با تک عرضه تمام شد و قمصری، خوشنام رفت. آن روزها هم تحریم بودیم. تحمل رنج تحریم سخت است. نباید اجازه داد فرصت‌طلبان به نام مقابله با تحریم‌ها، زخم رانت بر گُرده این کشور بگذارند. ما مظلومیم.

2- موافق عرضه نفت خام در رینگ بین‌الملل بورس انرژی در شرایط غیرتحریمی نیستم. پیش‌تر هم دلایلش را نوشته‌ام. سری به بانکداری‌مان، به بورس‌داری‌مان، به همکاری‌های بین‌المللی‌مان بزنید متوجه می‌شوید. خاصه اینکه، (پیش از دوره جدید تحریم‌ها) مقصد نهایی فروش نفت ایران باید برای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران روشن می‌بود. بگذریم. فعلا در شرایط ویژه‌ای هستیم و اگر کسانی می‌توانند 3 میلیون بشکه نفت خام عرضه شده در بورس انرژی را - که مصوبه سران سه قوه را دارد - بخرند، به‌موقع برداشت کنند و براساس ضوابط و در زمان خودش تسویه کنند، دمشان گرم. اما..

٣- ...اما من خط‌کش را جایی می‌گذارم که باید ٣ میلیون بشکه نفت عرضه شده در بورس، با قیمت منطقی اعلامی توسط امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، عرضه شود و خریدار با «نرخ ارز سنای اسکناس» قیمت آن را در ٩٠ روز به‌صورت ریالی تسویه کند. این مصوبه سران سه قوه است. اتفاقا به اندازه کافی هم منعطف هست. آن طرف این خط‌کش می‌تواند رانت باشد. همین جا شفاف بگویم که تلاش برای تسویه پول نفت با «نرخ نیما» قابلیت دارد رانت بزرگی ایجاد کند.

٤- در این شرایط حساس، هر مسئولی که برای فروش نفت، باید ریسکی را بردارد و برندارد فردا باید پاسخگو باشد. هر مسئولی هم که ریسک بی‌منطق و رانت‌زا بر این کشور تحمیل کند فردا باید جواب پس دهد. فردا همیشه هست و فرداها همیشه پرده‌ها می‌افتد. باور کنید.

5- صریح اینکه زنگنه باید تحت تدابیر کلان کشور، با ریسک‌پذیری، همه کارهای سالم، فکر شده، بی‌فساد، بی‌رانت و اصولی را برای فروش نفت ایران انجام دهد. شفاف اینکه امور بین‌الملل مسئول است قیمت درستی برای عرضه نفت در بورس تعیین کند و در این اعلام زیر بار هیچ فشاری نرود. نه سخت‌گیری نه سهل‌گیری رانت‌زا. مدیرعامل شرکت ملی نفت هم در موعد مقرر تسویه حساب قانونی، یک جمله بگوید تا در رسانه‌ها ثبت شود. بیشتر از این هم انتظار نداریم. «طبق ضوابط تسویه شد.» این جمله باید در جایی ثبت شود تا فردا پاسخگویی ایجاد کند.

٦- رانت دلارهای ٤٢٠٠ تومانی، نفت و میعاناتی که در دوره پیشین تحریم‌ها فروخته شده، اما پولش هنوز برنگشته است، فسادهای ریز و درشت بانکی و ضمانت‌های بی‌پشتوانه که علنی شده است، پیش روی ماست. پس لطفا همه از آن درس بگیرند. زحمتکشان بی ادعا که برای منافع کشور تلاش می‌کنند کم نیستند. اتفاقا همین‌ها باید مراقب اعتماد مردم باشند. لطفا.

رضا زندی، روزنامه‌نگار

منبع: روزنامه اعتماد