سابقه بهره‌برداری از سکوی نفتی رشادت، به سال‌های دور یعنی ۱۳۴۷ بازمی‌گردد، متخصصان ایتالیایی موفق به کشف این میدان نفتی شدند. این سکوی نفتی پس از آسیب‌های ناشی از جنگ، این روزها با طرح توسعه‌ای نگهداشت و افزایش تولید، در انتظار روزهای پررونقی است که حاصل آن، افزایش تولید چند برابری نفت‌خام آن خواهد بود. در این میدان نفتی، یکی از مرغوب‌ترین نفت‌های دنیا را می‌توان سراغ گرفت. اکبر عظیمی، رئیس سکوی رشادت، با اشاره به این موضوع می‌گوید: کار سخت و مشقت باری روی سکوها از جمله رشادت در حال انجام است، آن را ساده نبینید. اشاره او به فعالیت مهمی است که برای تولید کنونی نفت در این سکو انجام‌ می‌شود.

در این سکوی نفتی می‌توان ایرانی کوچک، متشکل از استان‌های مختلف را در دل خلیج‌فارس یافت. از گلستان، تهران، خوزستان، تبریز و... و از هر طایفه و قشری. کار روی سکو به شکل اقماری است: ۱۴ روز کار و ۱۴ روز هم استراحت و به اصطلاح خودشان «رست». تعداد روزهای کاری که باید آن را ضرب در تعداد روزهای سال کرد تا دوری آنها از خانواده عیان‌تر شود. ساکنان پرتلاش این سکوی نفتی که گرداگردش را آب احاطه کرده، هر دو هفته یک بار از دنیایی که همه در آن زندگی می‌کنیم، دور هستند.

 حفظ تولید در رطوبت بالای ۹۰ درصد

عظیمی، رئیس سکو رشادت با اشاره به‌سختی کار روی سکو افزون بر دوری از خانواده و انجام فعالیتی مستمر در وسط دریا می‌گوید: کار سختی روی سکوهای نفتی از جمله رشادت در شرایط آب‌وهوایی با دمای بالای ۵۰ درجه و رطوبت بیش از ۹۰ درصد، در حال انجام است. گاه همکاران به‌صورت پیوسته ۲۴ تا ۷۲ ساعت هم مشغول کار بوده‌اند تا روند تولید حفظ شود. به‌عنوان نمونه در دوره گردوغبار امسال، شرایط سختی را در اینجا شاهد بودیم، به‌گونه‌ای که حتی فاصله یک متری هم قابل مشاهده نبود، اما با این حال با توجه به مشکل موتور سکو باید یک مولد دیزلی در آن جایگزین می‌شد و بنا بر اهمیت حفظ استمرار تولید در آن شرایط سخت آب‌وهوایی، هیچ توقفی جایز نبود.

او به ترکیب سنی کارکنان فعال روی سکو نیز اشاره و تصریح می‌کند: روی سکوی نفتی رشادت ۶۳ نفر با میانگین سنی ۳۰ تا ۳۵ سال مشغول به‌کار هستند و تنها یک نفر بالای ۵۰ سال است. بیشتر کارکنان فوق‌لیسانس و دکترا و در سطح نخبگان کشوری هستند، اما با توجه به اینکه سمت‌های سازمانی فریز مانده، ناگزیر باید چند سال را در یک سمت درجا بزنند.

رئیس سکو رشادت به سقف ۸۰ ساعتی اضافه کار کارکنان این سکوی نفتی به‌عنوان یکی از دغدغه‌ها اشاره و اظهار می‌کند: به نظر می‌آید باید در این زمینه و افزایش این سقف اضافه‌کار، تجدیدنظری صورت گیرد.

موضوع دیگری که عظیمی به‌عنوان دغدغه کارکنان سکوی رشادت به آن اشاره می‌کند، وضعیت تلفن و اینترنت است. او می‌گوید: با قطع اینترنت و تلفن، هرگونه تماس با خارج از سکو غیرممکن می‌شود و چون امواج اینترنتی از سکوی رسالت تأمین می‌شود، با یک باد امکان اختلال و قطعی آن وجود دارد. اتفاقی که هرازگاهی رخ می‌دهد و سبب قطع کامل ارتباطات تلفنی و اینترنتی می‌شود. چندی پیش به سبب قطع ارتباط تلفن و اینترنت سه روز از همه‌جا بی‌خبر بودیم. همه کارکنان این سکو متأهل هستند و بی‌خبری از خانواده برای آنها و خانواده‌هایشان بسیار سخت است و اگر در این شرایط سخت کاری، امکان تماس و دسترسی وجود نداشته باشد، کار کردن بسیار سخت‌تر می‌شود.

با وجود پیگیری‌های مستمر، هنوز دکل برای ما نصب نشده است. اگرچه با طرح مشکل، این قول داده شده که اینترنت سکوی رشادت از عسلویه به شکل پایدار تأمین شود.

کاهش نگرانی‌ها با توصیه‌هایی از جنس روان‌شناسی

رئیس سکوی نفتی رشادت حضور روان‌شناس و پزشک یا اعزام دوره‌ای آنها را به سکوهای نفتی، ضرورتی مهم می‌داند و می‌گوید: در ۲۲ سال فعالیتی که روی سکوی رشادت دارم، تاکنون هیچ روان‌شناسی به اینجا اعزام نشده و با توجه به ماهیت کار روی سکوهای نفتی، حضور یک روان‌شناس می‌تواند تا حدود زیادی کمک باشد و از فشارهای روانی ناشی از کار در سکو بکاهد.

عظیمی با اشاره به مشکلات آب‌وهوایی امسال توضیح می‌دهد: برخی همکاران به‌دلیل گردوغبار و آلودگی‌های ناشی از آن، به تنگی نفس و ناراحتی قلبی دچار شده‌اند و برای معاینات کامل پزشکی اعزام شده‌اند. برخی دیگر از همکاران نیز با افت فشار مواجه می‌شوند. افزون بر این آسیب‌ها، گاه شرایط آب‌وهوایی، رفت‌وآمد نیروی انسانی با کشتی، بالگرد و حتی هواپیما را هم مختل می‌کند.

او با تأکید بر اینکه شرایط کار روی سکو و فعالیت اقماری آسان نیست و با توجه به مواردی که از آنها به‌عنوان سختی کار نام برده شد، وضع به‌گونه‌ای شده که درخواست‌های انتقالی به منطقه عملیاتی لاوان افزایش یافته است، ادامه داد: برای حفظ نیروی انسانی که با شرایط سخت روی سکو مشغول فعالیت هستند، باید تسهیلات و امکانات رفاهی در نظر گرفته شود. مجموعه این دغدغه‌ها برای رسیدگی و اصلاح به مدیر جدید منطقه اعلام شده و امیدواریم رسیدگی و حل شود.

اگرچه عظیمی از وضعیت اسکان و امکانات رفاهی در سکوی رشادت گلایه‌منداست؛ اما سید جواد هاشمی، مدیر طرح توسعه سکوی نفتی رشادت در شرکت نفت فلات قاره ایران این نوید را می‌دهد که با اتمام طرح توسعه‌ای این سکو اوضاع بهبود یابد. او همچنین به مراحل راه‌اندازی سکوهای اقامتی جدید برای کارکنان اشاره کرد و توضیح می‌دهد: دو سکوی اقامتی، تولیدی و پل‌های ارتباطی آنها در یارد بوشهر در حال ساخت است و روند مناسبی را پشت سر می‌گذارد و اکنون در مجموع از پیشرفت فیزیکی ۶۰ درصدی برخوردار است. هاشمی با بیان اینکه سکوی قدیمی هم اکنون مناسب نیست، گفت: با اتمام این کار، افزون بر تحول در میزان تولید، شاهد استراحتگاه مناسب اقامتی برای کارکنان خواهیم بود که در آن، امکانات مختلف مثل باشگاه، سالن ورزشی و اتاق‌های مناسب در نظر گرفته شده است.

تعمیراتی با توان داخل

یکی از نکات قابل‌توجه روی سکوی رشادت که عظیمی به آن اشاره می‌کند، این است که ۹۰ درصد فعالیت‌های مرتبط را که در دیگر سکوها از سوی نیروهای خارج از سکو صورت می‌گیرد، خودشان انجام می‌دهند و یادآوری می‌کند: به‌عنوان نمونه، به‌تازگی یک کار تعمیراتی در بخش موتور چاه‌ها به ثمر رساندیم. همکاران در اقدامی گروهی ۴۸ ساعت بی‌وقفه کارکردند تا موتور سکو را برای تداوم و حفظ تولید تعمیر کنند.

او درباره این اقدام توضیح می‌دهد: به‌دلیل فعالیت اغلب چاه‌ها با پمپ‌های درون‌چاهی، لازم است برق تولیدی داشته باشیم تا چاه‌ها در مدار باشند. در سکوی رشادت با توجه به محدودیت فضا، امکان نصب و به‌کارگیری توربین گازی که به حجم وسیعی نیاز است، وجود ندارد. از این رو از مولدهای گازی استفاده می‌شود و این مولدها به‌دلیل قدمت زیاد از کار افتاده‌ و در مرحله تعمیرات قرار دارند. برآورد زمان تعمیر آنها که از ابتدای مردادماه آغاز شد، اواسط پاییز است. هم‌اکنون جایگزین این مولدهای گازی دو مولد دیزلی شده که استفاده از آنها مستلزم تأمین برق مورد نیاز است، از این رو تولید این سکو وابسته به این است که برق لازم برای طرح توسعه سکوی رشادت چهار توربین ۷.۹ مگاوات در نظر گرفته شود.

اقدام‌های تازه در رشادت

طرح توسعه میدان رشادت از مجموعه طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید نفت محسوب می‌شود که در گستره فعالیت سه شرکت تابع شرکت ملی نفت ایران (شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، شرکت نفت فلات قاره ایران و شرکت نفت مناطق مرکزی ایران) در محدوده جغرافیایی هفت استان کرمانشاه، ایلام، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، فارس و هرمزگان تعریف شده و شامل ۳۳ پروژه (۲۹ پروژه در بخش خشکی و چهار پروژه در بخش فراساحل) است که نخستین قرارداد آن، مهر سال ۱۳۹۷ برای پروژه سیری (میدان‌های سیوند و اسفند) شرکت نفت فلات قاره ایران امضا شد و طرح توسعه میدان رشادت در زمره آخرین بسته‌های قراردادی بود که به امضا رسید.

همگام با برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت تولید نفت، هدف اصلی از تدوین و اجرای طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت، حفظ جریان کار و اشتغال در میان پیمانکاران و سازندگان ایرانی صنعت نفت است و به این منظور، ضمن بهره‌مندی صرف از توان پیمانکاران ایرانی، فهرستی از کالاهای پرمصرف طرح که امکان ساخت داخل آنها وجود دارد، تهیه و در قراردادهای مربوطه گنجانده شده است و پیمانکاران صرفاً ملزم به تأمین اقلام این فهرست از محل تولیدهای داخلی هستند. پیش‌بینی می‌شود در پایان اجرای همه بسته‌های کاری این طرح، سهم ساخت داخل بالغ بر ۸۰ درصد باشد.

سیدجواد هاشمی، مدیر طرح توسعه سکوی نفتی رشادت در شرکت نفت فلات قاره ایران درباره آخرین وضع این پروژه می‌گوید: بعد از جنگ و آسیب‌های ناشی از آن، سکوهای R7 از بین رفتند و یک سکوی سرچاهی موقت باقی ماند که با طرح توسعه‌ای قرار است شاهد اقدام‌های تازه‌ای در میدان باشیم.

او با اشاره به جزئیات طرح توسعه سکوی نفتی رشادت توضیح می‌دهد: قرارداد طرح توسعه میدان نفتی رشادت تیرماه سال ۱۴۰۰ میان شرکت نفت فلات قاره ایران و قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) به امضا رسید که مطابق این قرارداد، باید پیمانکار تیرماه سال ۱۴۰۲ پروژه را نهایی کند.

مدیر طرح توسعه سکوی نفتی رشادت در شرکت نفت فلات قاره ایران با بیان اینکه بر اساس این طرح قرار است ۱۸ حلقه چاه، حفاری و تکمیل و ۲ حلقه چاه تکمیل شود که از این ۲۰ حلقه چاه‌، ۱۰ حلقه چاه تزریق آب و ۱۰ حلقه چاه تولید نفت است، اظهار امیدواری می‌کند که در پایان این طرح توسعه‌ای ۳۰ تا ۳۵ هزار بشکه افزایش تولید نفت را شاهد باشیم.
هاشمی درباره روند اقدام‌های انجام شده با اشاره به اینکه هم اکنون حفاری بعضی از چاه‌ها انجام و بعضی دیگر نیز در حال انجام است، تصریح می‌کند: در این طرح توسعه‌ای چهار توربوژنراتور برای تأمین برق در نظر گرفته شده است و در پایان کار شاهد تحول خاصی خواهیم بود.

هاشمی در بین صحبت‌های خود، خواستار همکاری بخش‌های مختلف در طرح‌های مهم ملی از جمله این طرح توسعه‌ای شده و می‌گوید: متأسفانه پروژه حدود دو ماه معطل سوخت ماند تا شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، نرخ سوخت دکل و شناورهای پشتیبان آن را یارانه‌ای همانند گذشته تحویل دهد که این موضوع، تأثیر منفی زیادی بر کل پروژه داشت.

هفته‌نامه مشعل