«تأمین امنیت انرژی برای همگان» و «کربن‌زدایی» باید دست به دست هم بدهند و برای تحقق این امر با هدف رفع چالش‌های پیش‌روی تغییرات آب‌وهوایی ما به رویکردی عملگرایانه و واقع‌بینانه نیاز داریم.
همه درباره نفت نظر و دیدگاهی دارند و برخی نفت را تنها مقصر پدیده تغییرات آب‌وهوایی می‌دانند، برخی هم بر این باورند که دیگر نباید در پروژه‌های نفتی سرمایه‌گذاری کرد و باید این منابع را در زیر زمین رها و مصرف نفت را متوقف کرد.
«نفت» تصاویری از ژئوپلیتیک، مصرف‌گرایی، رویدادهای تاریخی جهان، مدرنیته، سریال تلویزیونی دالاس و بازی دنیل دی‌لوئیس بازیگر فیلم «خون به پا خواهد شد» را تداعی می‌کند.
آثار مکتوب و هنری بی‌شماری از جمله کتاب و فیلم تقریباً به همه زبان‌های جهان خلق شده است و در اطرافمان از میز آشپزخانه گرفته تا بالاترین دفاتر در هر خطه و کشور و سرزمینی بحثش داغ است.
با همه این اوصاف، این پرسش مطرح می‌شود که چند نفر از ما درباره نفت و فرآورده‌های تولیدی از آن که در زندگی روزمره خود از آنها استفاده می‌کنیم واقعاً صادق هستیم؟
همگی به‌طور کامل می‌دانیم که وسایط نقلیه موتوری، کشتی‌ها و هواپیماها با بنزین، گازوئیل یا سوخت جت کار می‌کنند.
ما این واقعیت را در نظر نمی‌گیریم که جاده‌ها، باند فرودگاه‌ها و پارکینگ‌هایی که بخشی از مسیرهای رفت‌وآمد روزانه ما هستند یا برای رفتن به مرخصی و تعطیلات از آنها استفاده می‌کنیم، مواد کامپوزیتی متشکل از قیر، فرآورده‌های نفتی همگی مواد اولیه‌شان نفت خام بوده است.
لاستیک‌های خودرو، هواپیما یا دوچرخه‌ای که ما استفاده می‌کنیم حاوی لاستیک مصنوعی هستند که از دیگر فرآورده‌های نفتی تولید می‌شوند.
فهرست لوازم روزانه‌ای را که استفاده می‌کنیم در نظر بگیرید مانند خمیر دندان، دئودورانت‌ها، صابون، دوربین، کامپیوتر، اثاث خانه یا لوازم داخلی، ظروف سفالی، لنزهای تماسی، اندام مصنوعی و قلب، سرنگ‌ها، صفحه‌های خورشیدی و بسیاری از انواع داروها و موارد دیگر همگی از نفت مشتق می‌شوند.
هنگامی که به مصارف پرشمار نفت نگاه می‌اندازیم، می توانیم مسیر تقاضای نفت در آینده را روشن کنیم.
بر اساس چشم‌انداز جهانی نفت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، جمعیت جهان قرار است تا سال ۲۰۴۵ میلادی با ۱.۶ میلیارد افزایش به ۹.۵ میلیارد نفر برسد.
تا آن زمان، اندازه اقتصاد جهانی دو برابر سال ۲۰۲۱ خواهد بود، همچنین باید به یاد داشته باشیم که امروز همه ساکنان زمین از مزایای نفت و مواد ضروری روزانه‌ای که از این کالای راهبردی و فرآورده‌هایش به‌دست می‌آید به‌طور یکسان بهره لازم را نمی‌برند و این همان موضوع فقر انرژی است.
واقعیت غم‌انگیز این است که بیش از ۷۰۰ میلیون نفر هنوز به برق دسترسی ندارند و ۲.۴ میلیارد نفر از سیستم‌های ناکارآمد و آلاینده استفاده می‌کنند که این رویه باید اصلاح شود.
لزوم تولید انرژی بیشتر
معنای همه اینها این است که جهان به انرژی بیشتر و همه اشکال انرژی نیاز خواهد داشت. ما شاهد افزایش ۲۳ درصدی تقاضای اولیه جهانی انرژی تا سال ۲۰۴۵ میلادی هستیم و نفت همچنان سوخت شماره یک در ترکیب سبد انرژی جهان است.
بنابراین چالش بزرگی که جهان با آن روبه‌روست، برآورده کردن رشد تقاضای جهانی برای انرژی، مقابله با فقر انرژی، تضمین امنیت انرژی و البته کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای توافق تغییرات اقلیمی پاریس است.
این امر مستلزم همکاری جهانی، استفاده از انواع انرژی و فناوری‌ها و سرمایه‌گذاری در مقیاسی بی‌سابقه است.
طبق برآوردها، صنعت نفت به تنهایی برای ایجاد ظرفیت تولید لازم به‌منظور پاسخگویی به تقاضای انرژی تا سال ۲۰۴۵ میلادی نیازمند ۱۲.۱ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری است.
با این حال، به‌دلیل رکود صنعت نفت، شیوع ویروس همه‌گیر کرونا، کم اهمیت جلوه دادن نفت از سوی برخی و تمرکز فزاینده بر مسائل محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیتی رقم سرمایه‌گذاری‌های سالانه اخیر به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از نیاز سالانه بوده است.
ما بدیهی می‌دانیم که رقم پایین سرمایه‌گذاری در انواع انرژی‌ها جهان را به مخاطره می‌اندازد.
در همین حال، اعضای اوپک مصمم هستند که نقش خود را در حصول اطمینان از برآورده شدن نیازهای انرژی جهان ایفا کنند، به نحوی که همچنان برای کاهش آثار سوء محیط زیستی تلاش می‌کنند.
کشورهای عضو اوپک در حال سرمایه‌گذاری در زمینه ایجاد ظرفیت‌های تازه در دو بخش بالادست و پایین‌دست و در عین حال بسیج فناوری‌های پاک‌تر و مجموعه وسیعی از تخصص انسانی به‌منظور کربن‌زدایی از فعالیت‌ها در صنعت نفت هستند.
کشورهای عضو این سازمان سرمایه‌گذاری‌های عمده‌ای را در بخش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و ظرفیت هیدروژن، استفاده از جذب کربن و ذخیره‌سازی، و دیگر فناوری‌ها دارند و در حال ارتقای اقتصاد دایره‌ای کربن با هدف بهبود محیط زیست مجموعه‌های صنعتی هستند.
اوپک بر این باور است که چالش پیش روی ما باید به‌طور دقیق تشخیص داده شود و این تلاش‌ها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مربوط می‌شود و نه روایت غلط جایگزینی یک منبع انرژی با منبع دیگر.
امید است رهبران گروه ۲۰ در دهلی‌نو با توجه به ارکان اساسی انتقال موفق و منظم انرژی، یعنی امنیت انرژی، مقرون به‌صرفه بودن و پایداری، از این مسیر واقع‌گرایانه مطلع شوند.
واقع‌گرایی از همه ما می‌خواهد نقش اساسی نفت در زندگی روزمره را که در شکل‌دهی مدرنیته داشته و همچنان جاری است بشناسیم.
همه درباره نفت دیدگاه و نظری دارند و دلیلش هم آن است که برای همه ما اهمیت دارد.
هیثم الغیص
دبیرکل اوپک
منبع: ویژه‌نامه نشست سران گروه ۲۰ در دهلی‌نو
نظر شما