براساس نتایج آزمون‎های مراجع رسمی در سال 1396، میانگین مصرف سوخت خودروهای صفر کیلومتر تولید داخل برابر با 7.7 لیتر در هر صد کیلومتر است که این میزان در خودروهای روز دنیا (در سال 2016) که از فناوری‎های نوین کاهش مصرف سوخت و آلاینده‎ها استفاده می‎کنند، به‌طور میانگین برابر با 5.5 لیتر معادل بنزین در هر 100 کیلومتر است و این در حالی است که در گزارش ارائه شده ازسوی نهاد بین‎المللی کارایی انرژی، برای دستیابی به میانگین 4.4 لیتر معادل بنزین در هر 100 کیلومتر در سال 2020، به‌طور متوسط سالانه 3.6 درصد کاهش مصرف سوخت لازم است. این موضوع نشان‌دهنده لزوم اقدام فوری در ارتقای فناوری تولید خودروهای داخلی است.

یکی از مهم‌ترین راه‎حل‎های پذیرفته‌شده در دنیا، به‌کارگیری فناوری‎های جدید در طراحی و تولید قوای محرکه با سطح مصرف سوخت و آلایندگی بسیار پایین است. هم‌اکنون فناوری موتورهای تولیدی داخلی با فناوری‎های روز دنیا دو تا سه دهه فاصله دارد.

با توجه به این موارد، مقدمات اجرای پروژه طراحی، توسعه و ساخت خانواده موتور کم‌مصرف یورو 6 با هدف کاهش میانگین مصرف سوخت خودروهای داخلی به حداکثر 5 لیتر و ارتقای سطح آلایندگی آنها به سطح استاندارد یورو 6 از سوی بخش خصوصی دانش‎بنیان در دستور کار قرار گرفت و در چارچوب ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‎پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، پیشنهاد طراحی و تولید موتور سه‎سیلندر کم‎مصرف از طرف وزارت نفت به شورای اقتصاد ارائه شد.

هدف اصلی این طرح، توسعه و تولید خانواده قوای محرکه بر اساس استانداردهای روز دنیا در داخل کشور با توانایی پاسخگویی به نیازهای داخلی (برای محدوده خودروهای سواری تولیدی در داخل کشور شامل کلاس‎های B ،A و C) است. در این طرح آخرین روند فناوری جهان در توسعه قوای محرکه بنزینی و پایه گازسوز به منظور کاهش مصرف سوخت و آلاینده‌ها با محوریت فناوری‎های پایش مستقیم سوخت و توربوشارژ استفاده می‌شود. همه خودروسازان معتبر دنیا در سال‎های اخیر این فناوری‎ها را به‌کار گرفته‎اند.

طبق اطلاعات به دست آمده، تاکنون دو خودروساز بزرگ کشور فعالیتی را به منظور طراحی و توسعه موتورهای نسل جدید آغاز نکرده‌اند و آخرین موتور طراحی شده در کشور (EF7) نیز با حجم 1.7 لیتر و مصرف سوخت 8 لیتر بر 100 کیلومتر، اگرچه دارای تکنولوژی نسبتا ‎روزآمدی است، اما در دنیا جزو موتورهای پرمصرف است.

خانواده موتور جدیدی که برای طراحی و ساخت انتخاب شده است، در سه سال متوالی (2012-2015) به عنوان بهترین موتور دنیا شناخته شده است. این موتور به صورت خانواده موتورهای بنزینی و پایه گازسوز است که یک هسته ثابت دارند و صرفا با تغییرات در اجزای جنبی، توان موتور از 75 تا 122 اسب بخار قابل تغییر است. به بیان دیگر، تمامی خودروهای تولیدی کنونی و آینده کشور می‎توانند از یک نوع موتور استفاده کنند. این موتور حجمی برابر با یک لیتر دارد و از نظر سطح آلایندگی معادل یورو6 است (هم‌اکنون استاندارد سطح آلایندگی کشور معادل یورو 4 است) و مصرف سوخت آن در 100 کیلومتر بین 4.7 تا 5 لیتر است.

در این طرح به ازای اسقاط یک دستگاه خودروی فرسوده و تحقق پلاک شدن هر خودروی کم‎مصرف بنزینی، بازپرداخت صرفه‎جویی سوخت محقق شده تا سقف 131.2 دلار سالانه و در مدت پنج سال به سرمایه‎گذاران عامل ‎صرفه‎جویی/ تولیدکنندگان، انجام می‎شود که با اجرای کامل طرح (جایگزینی 500 هزار دستگاه خودروی داخلی با قوای محرکه کم‎مصرف با خودروهای فرسوده)، میزان کل صرفه‎جویی سوخت و در نتیجه بازپرداخت با سرمایه‌گذار/ سرمایه‌گذاران عامل صرفه‌جویی، 328 میلیون دلار خواهد بود.

با اجرای این طرح، حدود 2 میلیارد لیتر در مصرف بنزین صرفه‎جویی خواهد شد و از این طریق حداقل 3.9 میلیون تن از انتشار گاز دی‎اکسیدکربن کاسته می‎شود. پرداخت منابع حاصل از صرفه‎جویی سوخت به سرمایه‎گذار/ سرمایه‎گذاران مجری طرح یا شرکت‎های خودروساز داخلی، به شرط جایگزینی یک دستگاه خودروی جدید با قوای محرکه کم‎مصرف یا پلت‎فرم‎های جدید با قوای محرکه موضوع این طرح با یک دستگاه خودروی فرسوده، پس از تایید شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت در بازه‎های زمانی سه ماهه قابل پرداخت خواهد بود.

کورش هاشمی
پروانه غریبی
منبع: شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت