منطقه ۵ عملیات انتقال گاز ایران، یکی از مناطق ده‌گانه شرکت انتقال گاز ایران است که هم‌اکنون استان‌های فارس و بخش‌هایی از استان‌های بوشهر، یزد و کهگیلویه و بویر احمد را تحت مدیریت دارد.

این منطقه عملیاتی با راهبری بیش از ۴ هزار و ۴۷۳ کیلومتر خط لوله، ۱۶ ایستگاه تقویت فشار و ۶ مرکز بهره‌برداری، وظیفه تأمین پایدار، ایمن و بهره‌ور مناطق یادشده را به عهده دارد. بر پایه گزارش‌ها، حجم گاز انتقالی منطقه ۵ در سال ۹۹ معادل ۱۵۳۴۶۹ میلیون مترمکعب استاندارد، در سال پیش از آن (۹۸) معادل ۱۵۳۱۹۳ میلیون مترمکعب و در هفت ماه سال ۱۴۰۰ معادل ۸۵۲۵۳ میلیون مترمکعب بوده است.

گفت‌وگوی هفته‌نامه مشعل با محمد سیفی، سرپرست منطقه ۵ عملیات انتقال گاز ایران درباره اقدام‌ها و برنامه‌های این منطقه عملیاتی را در ادامه می‌خوانید.

آیا در سال ۱۴۰۰ (هفت ماه امسال) تأسیسات تقویت فشار گاز (واحد یدک) و خطوط لوله جدید به منطقه ۵ تحویل شده است؟ برنامه‌های تعریف‌شده تا پایان سال در این حوزه چیست؟

درباره توربوکمپرسورهای تحویل شده باید گفت که واحد یدک تأسیسات تقویت فشار گاز صفاشهر، ۸ همچنین سه واحد از ایستگاه جدید ارسنجان ۸ نصب، راه‌اندازی و تحویل شد، ضمن آنکه واحد چهارم از ایستگاه جدید ارسنجان ۸ در حال راه‌اندازی و تحویل و ایستگاه تقویت فشار گاز نورآباد ۱۰ با تلاش همکاران مهندسی و توسعه گاز در دست احداث است.

خط لوله ۸ اینچ سیمان لار به طول تقریبی ۳۵ کیلومتر، خط لوله ۱۰ اینچ جویم - بنارویه به طول حدود ۸۰ کیلومتر و خط لوله ۱۲ اینچ کامفیروز به طول حدود ۳۵ کیلومتر تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد.

تعمیرات اساسی سال ۱۴۰۰ منطقه ۵ چند درصد پیشرفت دارد و براساس برنامه زمان‌بندی‌شده چه زمانی به پایان می‌رسد؟ درمجموع چند دستور کار تعریف شده است؟

تعمیرات اساسی این منطقه از اواسط فروردین ۱۴۰۰ آغاز شده و هم‌اکنون ۷۶ درصد پیشرفت دارد و تا اواخر دی‌ماه با تحویل‌گیری توربین‌های زاریا (پس از تعمیرات ۲۵۰۰۰ ساعته) و نصب در جایگاه به پایان می‌رسد. تاکنون بیش از ۴۰۰۰ دستور کار تعمیراتی صادر شده است.

علاوه بر تعمیرات اساسی برنامه‌ریزی‌شده، اقدام‌های دیگری برای آمادگی منطقه برای فصل سرد سال اجرایی شده است؟

پیگرانی تمیزکننده ۱۵۹ کیلومتر از خط ۳۰ اینچ کازرون- شیراز و خط آباده، همچنین تغییر کلاس ۱۲۰۰ متر از خط لوله ۱۶ اینچ گویم - پتروشیمی ازA  بهD  انجام شده است.

تعمیرات اصلاحی و بازدید از قسمت‌های گرم توربین واحد ۴ ایستگاه صفاشهر ۸ و اتصال خط لوله ۳۰ سروستان به خط هشتم سراسری در ایستگاه مومن‌آباد و تعویض ۶ مورد DGS آسیب‌دیده در کمپرسورها از دیگر اقدام‌های انجام‌شده در منطقه ۵ است.

آیا افزون بر تعمیرات اساسی، برنامه مهم و کلان تعمیراتی در پیش دارید؟

بسته‌های مهمی برای آغاز کار در پایان امسال و آغاز سال آینده تعریف شده از جمله آن تعمیرات خطوط دوم و سوم و چهارم سراسری، بهینه‌سازی لوله‌های زیرزمینی ایستگاه فراشبند، اجرای سیستم ارت و صاعقه گیر ایستگاه نورآباد ۳، انشعاب خط ۲۴ اینچ پتروشیمی و ۴۲ اینچ ارسنجان – کرمان از خط هشتم سراسری است.

با توجه به تداوم شیوع کرونا، چه اقدام‌هایی برای مدیریت فعالیت‌های عملیاتی تعریف شده است؟ واکسیناسیون کارکنان منطقه در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

رعایت پروتکل‌های اعلام شده از سوی سازمان بهداری و بهداشت صنعت نفت همچنین اچ‌اس‌ئی وزارت نفت و مجموعه‌های مسئول در سطح استان در دستور کار قرار دارد، پیگیری واکسیناسیون کارکنان و ترغیب و پایش آنان در دستور کار قرار دارد و تاکنون حدود ۹۱ درصد کارکنان واکسینه شده‌اند.

تاکنون اقدام‌های متنوعی در حوزه بومی‌سازی تجهیزات منطقه انجام شده است. درباره مهم‌ترین اقدام‌های منطقه در این حوزه بیان بفرمایید.

با توجه به اهمیت موضوع و رسالت کمیته خودکفایی کالا، اعضای این کارگروه از میان کارشناسان و متخصصان متعهد و توانمند زیرمجموعه‌های واحدهای عملیاتی، تعمیراتی، فنی و مهندسی، تهیه و تدارکات کالای منطقه انتخاب شده‌اند.

گزیده‌ای از شرح تعمیرات و خدمات عمده انجام شده در کارگروه خودکفایی منطقه با همکاری واحدهای زیرمجموعه و شرکت‌های داخلی به شرح زیر است.

۱- تعمیرات همه Rotor ها و دیافراگم‌ها از نوع توربین‌های سومی، زیمنس

۲- تعمیر و بازسازی همه قطعات گرم توربین با همکاری شرکت‌های داخلی

۳- خرید انواع فیلتر اعم از هوا و روغن توربین‌های زیمنس، زاریا و نئونپیتون با همکاری شرکت‌های داخلی

۴- ساخت Forcing fan های خنک‌کننده توربین

۵- ساخت هاب نگهدارنده پروانه Oil cooler توربوکمپرسورهای روسی

۶- ساخت SLEEVE در سایزهای ۸ اینچ و ۳۰ اینچ و ۵۶ اینچ

۷- ساخت ترموکوپل‌های توربین‌های نئوپینیون

۸- ساخت و تعمیر همه کارت‌های سیستم کنترل Suvimac مربوط به PLC توربین‌های نئوپنیون

۹- ساخت دو عدد PLC مربوط به ژنراتورهای اضطراری ایستگاه‌های مخابراتی به روش مهندسی معکوس

۱۰- ساخت اتو ترانس ۱۵۰KVA/۴۸۰V/۳۸۰V  مربوط به توربین‌های زیمنس

۱۱- تعمیر کارت‌های الکترونیکی سیستم جرقه زن (IGHNATOR) توربین‌های  SGT ۶۰۰

۱۲- تعمیر کارت‌های کنترل (AIR DRAYER) سیستم کمپرسور هوای ابزار دقیق

۱۳- تعمیر و ساخت قطعات پوزیشنرهای ABB و SIMENS در تأسیسات خنج

۱۴- تعمیرات اساسی توربین SGT ۱۰۰ زیمنس

۱۵- ساخت کارت‌های سیستم کنترل  CCC

در ادامه گزیده‌ای از خریدهای داخلی جایگزین خریدهای خارجی در سطح منطقه به شرح زیر است.

۱- خرید فیلتر تایفون

۲- خرید گسکت

۳- خرید بال ولو

۴- خرید پیگ

۵- خرید پلاگ ولو

۶- خرید پوشش عایقی لوله

گزیده‌ای از طراحی‌های انجام‌شده در زمینه خودکفایی نیز انجام شده که به شرح زیر است.

۱- تبدیل شیر ۳۰ اینچ کلاس ۶۰۰ از حالت دستی به اتوماتیک

۲- تعمیر ۵ عدد بال ولو ۳۰ اینچ کلاس ۶۰۰ و یک عدد بال ولو ۲۰ اینچ کلاس ۶۰۰

۳- تعمیر ۴ عدد چک ولو اتوماتیک ۳۰ اینچ کلاس ۶۰۰

۴- تعمیر ۳ عدد چک ولو اتوماتیک ۳۰ اینچ کلاس ۶۰۰

(تعمیرات ولوهای فوق صرفه‌جویی بالغ بر ۱۵۰ میلیارد ریال را به همراه داشته است)

۵- ساخت داخلی اتو بوستر ۲۰۰۰ KVA  به‌منظور تنظیم ولتاژ برق ورودی ایستگاه خنج از شبکه که حدود ۱۲ میلیارد ریال صرفه‌جویی داشته است (اولین تولید داخلی تجهیز مذکور در این مقیاس است)

تنش‌زدایی اسکرابرهای تأسیسات تقویت فشار گاز فراشبند، یکی از برنامه‌های مهم این منطقه به شمار می‌آید. لطفاً در این خصوص توضیحاتی ارائه کنید.

در عملیات تنش‌زدایی اسکرابرهای C و D فراشبند ۲، آنالیز تنش‌های وارده به اسکرابرها انجام و ضمن اندازه‌گیری و تشخیص میزان و جهت تنش در جهت محورهای Y، X و Z  ضمن برشکاری، فیتاپ و جوشکاری اصلاحات لازم روی Riser ورودی گاز به اسکرابرها صورت گرفت.

در جریان این عملیات ۶ سر لوله ۲۴ اینچ مربوط به Riser های ورودی و ۱۲ سر لوله ۲ اینچ مربوط به بالانس لاین شیر ورودی اسکرابرها برشکاری، جوشکاری و رادیوگرافی و مجدداً نصب شد. به‌منظور صرفه‌جویی در هزینه‌ها و مصالح مصرفی، فلنج‌های مستعمل موجود بازسازی و مورد استفاده مجدد قرار گرفت.

با توجه به گستردگی منطقه تحت پوشش، چگونه با ذی‌نفعان (گازهای استانی) ارتباط برقرار می‌کنید. آیا جلساتی برای هماهنگی بیش از پیش برگزار می‌شود؟

ذی‌نفعان این منطقه، به پنج بخش عمده (مشتریان، تأمین‌کنندگان، کارکنان، سهامداران و جامعه) تقسیم می‌شوند که گازهای استانی فارس، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر و یزد به‌عنوان مشتریان این منطقه عمدتاً با واحد هماهنگی و نظارت بر عملیات انتقال گاز و عملیات خطوط لوله ارتباط داشته و کانال‌های ارتباطی با آنها بیشتر به‌صورت حضوری، تلفنی، نامه‌نگاری و سیستم مانیتورینگ دیسپچینگ است.

این ارتباطات برای کنترل و ارائه فشار و فلو مناسب خطوط لوله گاز به مصرف‌کنندگان عمده استان از جمله پالایشگاه، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و... بوده و در مواردی جهت تعمیرات حاصل در مرز مشترک CGS، کنترل LBV ها، هماهنگی‌های عملیات پیگرانی، ارتباطات مستقیم واحد اندازه‌گیری گاز برای مقادیر تحویل و تحول گاز برقرار می‌شود، همچنین واحد ICT ارتباطات مخابراتی و دیگر واحدها به‌صورت موردی با گازهای استانی همکاری دارند.

برگزاری جلسات به‌صورت موردی و بنا به حساسیت عملیات موردنظر و بررسی جوانب انجام کار یا در سطح ارتباطات مدیریتی انجام می‌شود، اما واحد اندازه‌گیری گاز جلساتی به‌صورت ماهانه دارد که مقادیر تحویلی طرفین را پیوسته صورت جلسه می‌کند.

با توجه به تجربه وقوع سیل در سال‌های گذشته چه اقدام‌هایی برای ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی شبکه و تأسیسات اجرایی شده است؟

با توجه به وجود رودخانه‌های متعدد دائمی و فصلی در حوزه عملکرد منطقه و قرارگیری تأسیسات و خطوط لوله در حوضه آبریز این رودخانه‌ها، مقاوم‌سازی تأسیسات و خطوط لوله گاز همواره در دستور کار این منطقه قرار دارد. در این باره می‌توان به احداث رسوب‌گیر در بستر رودخانه‌های فهلیان و قره آقاج اشاره کرد. احداث دیوار سیل بند پیرامون تأسیسات تقویت فشار گاز خاوران نیز ازجمله اقدام‌های انجام‌شده در این حوزه است.

در پایان اگر نکته‌ای باقی مانده، بیان بفرمایید.

مشتری اصلی انتقال گاز منطقه ۵، شرکت انتقال گاز ایران و مناطق عملیاتی ۲ و ۶ هستند که حدود ۹۴ درصد گاز انتقالی از منطقه را دریافت می‌کنند و شرکت گاز استانی حدود ۶ درصد دریافت گاز از منطقه جهت صنایع استان دارند.

همچنین در سال جاری، ممیزی فنی انرژی تأسیسات خنج و نورآباد و ممیزی داخلی سیستم مدیریت انرژی توسط واحد تحلیل سیستم‌ها و مدیریت انرژی در حال انجام است. در پایان از خداوند متعال برای تمامی خادمان کشور عزیزمان توفیق و بهروزی خواستارم.