هشت سال پیش، برای نخستین بار روز «هشتم دی‌ماه» به‌عنوان «روز صنعت پتروشیمی» در تقویم رسمی کشور ثبت شد.

اواخر دهه ۱۳۳۰ خورشیدی وزارت اقتصاد وقت به‌منظور گسترش صنعت پتروشیمی در کشور، بنگاه شیمیایی کشور را تأسیس کرد و این شرکت در ۱۳۳۷ خورشیدی طرح ساخت کارخانه کود شیمیایی مرودشت فارس را به اجرا گذاشت. مبدأ صنعت پتروشیمی در ایران را راه‌اندازی پتروشیمی مرودشت در سال ۱۳۴۲ می‌دانند؛ ضمن اینکه بر اساس اسناد موجود شرکت ملی صنایع پتروشیمی در ۹ دی‌ماه ۱۳۴۳ تأسیس شد که امروز ۵۷ سال از آن می‌گذرد.

روز صنعت پتروشیمی با پیشنهاد عبدالرسول دشتی یکی از کارشناسان امور بین‌الملل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در همایش بین‌المللی پتروشیمی (IPF) در سال ۱۳۹۰ خورشیدی و به‌دنبال موافقت و پیگیری عبدالحسین بیات، مدیرعامل وقت شرکت ملی صنایع پتروشیمی که هم‌اکنون رئیس هیئت‌رئیسه صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت است در تقویم رسمی کشور ثبت شد تا بهانه‌ای برای یادآوری مزیت‌های صنعت پتروشیمی و اهمیت آن در رشد و توسعه اقتصادی کشور و فرصتی برای ارج نهادن به تلاش‌های کارکنان تلاشگر این صنعت در سراسر کشور باشد.

ایران به‌دلیل مزیت‌های ذاتی خود، بهشت صنعت پتروشیمی است. بهره‌مندی از خوراک کافی به‌دلیل در اختیار داشتن دومین ذخایر گاز و چهارمین ذخایر نفت جهان و دسترسی به آب‌های آزاد که مزیت‌های صادراتی بی‌بدیلی برای کشور ایجاد می‌کند از مهم‌ترین مزیت‌های صنعت پتروشیمی در کشور است که زمینه‌ساز رشد این صنعت در دهه‌های گذشته بوده است.

سواحل طولانی در جنوب کشور با امکان دسترسی به آب‌های آزاد، هم صادرات را تسهیل می‌کند و هم دسترسی به آب را برای توسعه صنعت پتروشیمی ممکن می‌کند. صنعت پتروشیمی بی‌تردید از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین صنایع ارزش‌آفرین کشور به شمار می‌آید که نقش برجسته و بی‌بدیل خود را در دوران تحریم بیش از پیش نمایان ساخت.

در طول تاریخ ۵۷ ساله صنعت پتروشیمی در ایران، موانع پرشماری در مقابل این صنعت قرار گرفته که البته هیچ‌کدام سبب توقف روند رو به رشد این صنعت نشده است.

جنگ تحمیلی هشت ساله، مهم‌ترین مانع در مسیر حرکت صنعت پتروشیمی بود که به‌دلیل استقرار صنایع پتروشیمی در مناطقی که به‌طور کامل تحت تأثیر جبهه‌های جنگ بود، آسیب‌های فراوانی به این صنعت وارد ساخت و روند حرکت این صنعت را در مقطعی کند کرد، اما پس از پایان جنگ تحمیلی، روند رشد صنعت پتروشیمی دوباره شتاب گرفت و اتفاق‌هایی همچون خصوصی‌سازی ناگهانی و تحریم، اگرچه در روند رشد صنعت پتروشیمی اختلال‌هایی ایجاد کرد، اما صنعت پتروشیمی با قابلیت انعطاف‌پذیری بالای خود، این موانع را نیز پشت سر گذاشت تا حتی در اوج تداوم تحریم‌ها نیز، از معدود صنایعی در کشور باشد که همچنان در مسیر تحقق اهداف تعیین شده خود در سند چشم‌انداز بیست‌ساله است.

روز صنعت پتروشیمی، فرصتی برای یادآوری دستاوردهای این صنعت است که در قالب جهش دوم پتروشیمی کشور، نمود دیگری یافته است؛ ۲۷ طرح در جهش دوم صنعت پتروشیمی تعریف شده بود که تا پایان ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسند و ظرفیت صنعت را در پایان سال ۱۴۰۰ به ۱۰۰ میلیون تن می‌رساند و کشور به درآمد ۲۵ میلیارد دلار دست خواهد یافت.

از سال آینده نیز اجرای طرح‌های جهش سوم آغاز می‌شود که تا ۱۴۰۴ به بهره‌برداری می‌رسند و ظرفیت تولید این صنعت را به ۱۳۳ میلیون تن و ارزش تولید محصولات پتروشیمی را به ۳۷ میلیارد دلار خواهند رساند.

روز صنعت پتروشیمی همچنین یک یادآوری به تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در عرصه‌های کلان از جمله دولت و مجلس است که با توجه به ظرفیت‌های بی‌بدیل صنعت پتروشیمی، آن‌گونه که سزاوار آن است، به این صنعت پرسود و ارزش‌آفرین توجه کنند؛ صنعتی که درآمدزایی آن برای کشور در قیاس با هزینه‌هایش، با هیچ صنعتی قابل قیاس نیست و در صورت برنامه‌ریزی مناسب برای تکمیل زنجیره ارزش و توسعه صنایع پایین‌دستی، نقش بسیار مهمی نیز در اشتغال‌آفرینی در کشور ایفا می‌کند.

در واقع توجه به تکمیل زنجیره ارزش، رمز موفقیت صنعت پتروشیمی در ایجاد رونق اقتصادی در کشور و رشد اشتغال‌زایی خواهد بود. این موضوع بدون حمایت تصمیم‌گیران و مسئولان در دولت و مجلس، فراتر از وزارت نفت، امکان‌پذیر نخواهد بود. درواقع نگرش توسعه‌ای در صنعت پتروشیمی بیش از گذشته باید به سمت یکپارچگی این صنعت در قالب یک زنجیره ارزش یکپارچه از بالادست تا پایین‌دست و صنایع تکمیلی سوق داده شود.

زیرا توسعه صنایع تکمیلی در پتروشیمی می‌تواند هم اشتغال‌زایی در صنعت پتروشیمی را افزایش دهد و هم صنعت و به تبع آن اقتصاد تولیدی کشور را از پایه در قالب کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک به تحرک وادارد. در سالی که از سوی رهبر معظم انقلاب به‌عنوان سال تولید، پشتیبانی و مانع‌زدایی‌ها نام‌گذاری شده، پشتیبانی از صنعت پتروشیمی و رفع موانع تولید در این صنعت، مهم‌ترین وظیفه مسئولان و تصمیم‌گیران سطح کلان کشور در عرصه‌های اجرایی و تقنینی و نظارتی است تا موجبات رونق هر چه بیشتر در اقتصاد کشور را فراهم سازند.

و البته روز صنعت پتروشیمی، بهانه‌ای برای قدردانی از زحمات تلاشگران این صنعت، از فعالان حوزه بالادست و تولید تا فعالان بخش‌های نظارتی و ستادی و .... چه در شرکت ملی صنایع پتروشیمی و چه در هلدینگ‌ها و شرکت‌های بخش خصوصی فعال در این عرصه است که بدون تلاش پیگیر و مداوم آنها، شاهد ثبت رکوردهای بی‌نظیر این صنعت در سال‌های گذشته و تداوم حرکت در این مسیر امیدآفرین در آینده نبودیم و نخواهیم بود.

پتروشیمی می‌تواند حتی نقشی تأثیرگذارتر، ژرف‌تر و ارزشمندتر از آنچه تاکنون داشته در اقتصاد کشور ایفا کند اگر شاهد رفع موانع تولید و پشتیبانی همه ارکان کشور از این صنعت ارزش‌آفرین باشیم و اگر کارکرد روز صنعت پتروشیمی، تنها بهانه‌ای برای یادآوری این اهمیت به مسئولان کشور باشد، وظیفه خود را به‌خوبی ایفا کرده است؛ پس باید آن را گرامی داشت و هرسال بهتر از قبل، آن را یادآوری کرد.

هشتم دی، روز صنعت پتروشیمی گرامی باد.

منبع: پایگاه خبری روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی