به گزارش شانا به نقل از ماهنامه ایران پترولیوم، علی ماجدی با اشاره به ظرفیت ایران در بخش انرژی معتقد است که ایران می‌تواند مشتریان خوبی در بازار اروپا برای محصولات نفتی و مشتقات پتروشیمی خود داشته باشد: «اگر وضعیت فروش نفت و گاز و محصولات حوزه پتروشیمی ایران به زمان برجام بازگردد ما می‌توانیم تا ۶۰۰ هزار بشکه نفت به اروپا صادرات داشته باشیم.»
مشروح گفت‌وگوی علی ماجدی، معاون پیشین امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت و سفیر پیشین ایران در کشورهای ژاپن و آلمان در ادامه می‌آید:
چشم‌انداز همکاری ایران با اروپا در حوزه انرژی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اروپا به محصولات پتروشیمی ما نیاز دارد و در راستای اجرای برنامه‌های این اتحادیه برای استفاده از انرژی‌های پاکی مانند هیدروژن، باد و خورشید به مصرفی از انرژی فسیلی نیازمند است. هرچند استقبال از انرژی‌های تجدیدپذیر موضوعی خوشایند برای ما کشورهای دارنده منابع نفت و گاز نیست، اما در هر صورت حرکت جهانی به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است و کشورهایی چون آلمان و فرانسه و دیگر اعضای اتحادیه اروپا در حال حرکت به سمت آن هستند. اگر ما بتوانیم بر مشکلاتی که هم‌اکنون میان ایران و اعضای این اتحادیه به‌وجود آمده است فائق آییم، اروپا می‌تواند بازار مناسبی برای محصولات نفتی و مشتقات پتروشیمی ایران باشد، یعنی برای یک دهه ما می‌توانیم مشتریان خوبی از این بازار داشته باشیم. اگر به یک دهه گذشته و پیش از زمان تحریم‌های سازمان ملل بازگردیم، مشاهده می‌کنیم که کشورهای اروپایی یکی از مشتریان نفت ما بودند، اگرچه مشتریان اصلی نفت خام ما همواره کشورهای جنوب شرق آسیا هستند. ما طی یک دهه گذشته و در مقاطعی ۶۰۰ هزار بشکه نفت به کشورهای اروپایی صادر کرده‌ایم، بنابراین اگر تحریم‌ها لغو شود، حتی اگر به همین میزان هم نباشد می‌توانیم تا حدودی صادرات نفت خام به اروپا را در دستور کار قرار دهیم، اما در مورد گاز شرایط تا حدودی فرق می‌کند. به جهت اینکه سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در حوزه گاز کشور صورت نگرفته است، با این حال می‌توانیم با همکاری شرکت‌های اروپایی به سرمایه‌گذاری در میدان‌های گازی بپردازیم.
آیا روابط ما با روسیه تأثیری بر حضور ایران در بازار نفت اروپا دارد؟
در بازار نفت تأثیر چندانی ندارد، چراکه تنها ۲۰ تا ۲۵ درصد از نفت تولیدی‌مان را راهی کشورهای اروپایی می‌کردیم که در این زمینه هیچ‌گونه تعارض منافعی با کشور روسیه نداشته‌ایم، اما در حوزه گاز روس‌ها رقیب ما هستند و داستان کمی متفاوت است. اگر روزی بخواهیم پس از لغو تحریم‌های آمریکا صادرات محصولات انرژی به کشورهای اروپایی داشته باشیم می‌توانیم در زمینه صادرات نفت با شرکت‌هایی نظیر توتال انرژی، شل، انی و حتی شرکت‌های آلمانی در دو حوزه که فعالیتشان توسعه میدان‌های نفتی و برداشت از آنهاست همکاری‌هایی داشته باشیم؛ شرکت‌های آلمانی مانند دیگر شرکت‌های اروپایی یعنی توتال انرژی فرانسه، ساراس ایتالیا، هلنیک پترولیوم یونان، لوک اویل روسیه، سپسای اسپانیا و انی ایتالیا چندان قدرتمند نیستند، با این حال، آنها در حال عقد قرارداد با ایران برای برداشت از میدان‌های بودند که درمجموع حدود ۵۰ تا ۱۰۰ هزار بشکه نفت، تولید می‌کردند، اما متأسفانه به‌دلیل مشکلاتی که در اجرای برجام به‌وجود آمد نتوانستند به هدف خود دست یابند. با این حال برای دستیابی به همان جایگاه پیشین، ما در مرحله نخست باید برای لغو تحریم‌ها تلاش کنیم و پس از آن به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشیم؛ چه در زمینه نفت و چه گاز. پس از آن می‌توانیم به صادرات امیدوار باشیم. از سوی دیگر باید بدانید که آلمان یکی از کشورهای صاحب‌نام در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است. شرکت‌های آلمانی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر دانش فنی زیادی دارند و می‌توانند آن را به ایران هم انتقال دهند. در برجام قرار بود متخصصان آلمانی دانش فنی در فناوری‌های مختلف را در اختیار ایران قرار دهند و بر همین در آن بازه زمانی همراه با شرکای ایرانی خود بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی ایران را در کرمان افتتاح کردند.
در زمینه صادرات محصولات پتروشیمی چطور؟
در زمینه محصولات پتروشیمی بازار قابل‌توجهی در اروپا وجود دارد، اما به جهت اعمال تحریم‌ها هنوز به این بازارها دست نیافته‌ایم. اگر آمریکا از برجام خارج نمی‌شد شرایط بسیار خوبی برای فروش محصولات پتروشیمی ایران وجود داشت، چراکه ما در حال حاضر تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار نداریم که مشکلی برای صادرات محصولات حوزه پتروشیمی‌مان داشته باشیم، بنابراین اگر وضعیت فروش نفت و گاز و محصولات حوزه پتروشیمی ایران به زمان برجام باز گردد، می‌توانیم تا ۶۰۰ هزار بشکه نفت در روز به اروپا صادرات داشته باشیم، در مورد محصولات پتروشیمی هم معتقدم در این قاره برای محصولات ایرانی خریدار وجود دارد. در صورت لغو تحریم‌ها ایران بازار خوبی برای سرمایه‌گذاری در این بخش، همچنین فروش محصولات خود به کشورهای اروپایی است.
با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های نو رو به افزایش است؛ ایران چگونه می‌تواند در این بخش حضور فعالی داشته باشد؟
سهم انرژی‌های پاک طی دو تا سه دهه آینده در اتحادیه اروپا افزایش قابل‌توجهی می‌یابد. آلمان به دنبال آن است تا در بازه زمانی سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۵، حدود ۵۰ درصد از نیاز انرژی خود را از انرژی‌های پاک تأمین کند، بنابراین قابل پیش‌بینی است که مصرف سوخت‌های فسیلی به‌دلیل آلودگی‌هایی که ایجاد می‌کند، در جهان رو به کاهش باشد. اگرچه با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا این پروسه در ایالات متحده به‌گونه دیگری خواهد بود اما کشورهای اروپایی با اقدام‌های در دست انجام خود تلاش کرده‌اند تا برنامه‌هایشان را به سمت و سوی استفاده از انرژی‌های نو و پاک سوق دهند. ممکن است با روی کار آمدن برخی دولت‌ها در کشورهای اروپایی روند فوق اندکی سرعت بگیرد یا کند شود، اما این مسیری است که کشورهای اروپایی به دنبال تحقق آن هستند تا در مسیر کاهش استفاده از گازهای گلخانه‌ای، گرمایش زمین و تغییرات جوی که هم‌اکنون نیز شاهد وقوع آنها هستیم گامی برداشته باشند. با اینکه ما می‌توانیم در بازار انرژی‌های تجدیدپذیر حضور فعالی داشته باشیم، اما در مرحله نخست باید به دنبال راهی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای برداشت از ذخایر میدان‌های نفتی و گازی فعلی‌مان باشیم. جهان به سمت استفاده از انرژی‌های پاک می‌رود و شاید در دهه‌های آینده تعداد اندکی از کشورها متقاضی انرژی‌های هیدروکربنی باشند.
ما دارای ظرفیت بسیار زیادی برای تولید انرژی خورشیدی هستیم. ضمن اینکه حرکت به سمت استفاده از تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، باید زمینه جذب سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از میدان‌های نفتی و گازی‌مان را در کشور فراهم آوریم. این دو شیوه می‌توانند مکمل یکدیگر باشند، یعنی ظرفیت فراوان ایران در دارا بودن آفتاب زیاد و میدان‌های نفتی و گازی بکر و دست‌نخورده کشورمان می‌توانند در بازار اروپا جذب شوند. برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی یا درآمد ارزی نیز شرایط خاصی نیاز است. باید محاسبات‌مان را به‌گونه‌ای به پیش ببریم که بتوانیم سرمایه‌گذاری خارجی را با فروش شکل‌های مختلف انرژی جذب کنیم و از آن برای نوسازی و بازسازی تأسیسات حوزه انرژی سود جوییم.
نظر شما