۱۴ دی ۱۳۸۵ - ۱۷:۲۱
  • کد خبر: 96474

در روزهای نخست زمستان شرکت ملی گاز در اطلاعیه اعلام کرد روزانه در فصل پاییز حدود 412‌میلیون مترمکعب گاز در کشور مصرف ‌شد که در مقایسه با سال گذشته که حدودا 409‌ میلیون مترمکعب در زمان اوج مصرف در فصل زمستان بوده، افزایش چشمگیری داشته است. در حال حاضر هیچ مشکلی در تامین گاز وجود نداشته ولی مشترکان باید در مصرف گاز طبیعی صرفه‌جویی کنند.

این اطلاعیه هشداری بود برای بیان لزوم مقابله با بحرانی که به نظر می رسد به زودی و در اوج فصل سرما دامنگیر بسیاری از شهروندان ایرانی شود. یعنی تجربه چند سال اخیر تکرار می شود. در سالهای گذشته نیز مشکل تامین گاز مصرفی برخی شهرها در فصل سرد مسئولان گاز کشور را با چالش های جدی مواجه کرد به گونه ای که با تاکید های مکرر مقامات در پاییز هر سال شاهد مشکلاتی در این زمینه در فصل زمستان بودیم. مصرف خانگی٬اولویت نخست در حال حاضر مصرف گاز در کشور در چهارگروه خانگی، تجاری، نیروگاه و صنایع تقسیم بندی می شود که مصرف خانگی اولویت نخست را دارد و تا حد امکان اجازه بروز مشکل در مورد آن داده نمی شود. براساس آخرین امار ارایه شده توسط شرکت ملی گاز ایران مصرف کل گاز در بخش‌های مختلف خانگی، تجاری، نیروگاه و صنایع دو هزار و 245 میلیون متر مکعب (متوسط مصرف روزانه 7/320) بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش 428 میلیون متر مکعبی مصرف را نشان می‌دهد. این درحالی است که کل گاز مصرف شده در هفته پایانی پاییز (25 آذر تا اول دی) در بخش‌های خانگی، تجاری، نیروگاه‌ها و صنایع دو هزار و 673 میلیون متر مکعب بوده که از متوسط مصرف روزانه 8/381 میلیون متر مکعب خبر می‌دهد. مصرف گاز خانگی کشور در هفته آخر آذرماه دو هزار و 224 میلیون متر مکعب معادل متوسط مصرف روزانه 7/317 میلیون متر مکعب و این در حالی است که این میزان مصرف در هفته پیش از آن دو هزار و 186 میلیون متر مکعب بوده که نشان از متوسط مصرف روزانه 2/312 میلیون متر مکعب داشته است. از سوی دیگر مقایسه آمار مصرف گاز خانگی کشور در هفت روز گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل (یک هزار و 503 و متوسط روزانه 7/214 میلیون متر مکعب) از متوسط رشد 48 درصدی مصرف گاز در این بخش خبر می‌دهد. البته سیاست کلان کشور نیز در جهت توسعه مصرف داخلی است برای مثال اخیرا هیات دولت به شرکت ملی گاز ، شرکت های توزیع برق و شرکت های آب و فاضلاب اجازه داد تسهیلات دریافت انشعاب گاز ، آب و برق را به صورت اقساط و بدون محاسبه سود و کارمزد در اختیاز مشترکان قرار دهند. این مصوبه به معنای آن است که بستر راحت تری برای توسعه مصرف گاز در کشور فراهم شود. ضمن آنکه این بستر در راستای توسعه مصرف در بخش خانگی نیز هست که متاسفانه مولد نیز هم نیست. این جهت گیری با سیاست های قیمتی از یک سو و اولویت های عرضه از سوی دیگر ملموس است . برای مثال در فصل سرد برخی صنایع ملزم به عدم مصرف می شوند در حالی که در بخش خانگی شاهد این الزام نیستیم . در کنار آن سیاست های قیمتی هم در این راستا است. مخبر کمیسیون صنایع مجلس گفته که با تصویب کمیسیون صنایع، قیمت گاز مصرفی صنایع 2/1 برابر قیمت میانگین گاز خانگی است. در کنار مصرف در بخش مولد ، ماجرای صادرات گاز هم به شدت تحت تاثیر مصرف داخلی است و بارها شاهد قطع شدن جریان صادرات به دلیل افزایش مصرف داخلی بودیم. درحالی که گفته می شود با مدیریت و سامان دهی مصرف انرژی، هم می‌توان مصارف داخلی را پوشش داد و هم به صادرات اقدام کرد. چندی پیش روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که با توجه به فرا رسیدن فصل سرما و کاهش دما و به تبع آن مصرف بیش از اندازه‌ گاز طبیعی در داخل کشور، میزان صادرات گاز ایران به کشور ترکیه در زمستان کاهش می‌یابد. یکی از مشکلات مطرح شده در مورد گاز ایران در کنار گرایش ویژ به مصارف غیر مولد،‌ ناکارایی و عدم بازدهی مناسب گاز مصرفی است. در حال حاضر راندمان وسایل گاز سوز خانگی بین 40 تا 50 درصد است که با توجه به سهم دو هزار و224 میلیون متر مکعبی این بخش میزان هدرروی (پرت) گاز مصرفی بسیار قابل توجه است. براساس گزارش ها هم اکنون بازده نیروگاه‌های گازی در حدود 33 درصد است و این به معنای هدر رفتن نزدیک به 70 درصد از سوخت به صورت گرما است که در صورت تبدیل آنها به سیکل ترکیبی، میزان بهره‌وری آنها به نزدیک 60 درصد می‌رسد. این درحالی است که برای تامین نیاز بخش نیروگاهی کشور در برنامه چهارم توسعه به 100 میلیون مترمکعب گاز نیاز است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف برق در ایران هر سال 10 درصد افزایش می‌یابد و این به معنای نیاز به افزایش توان نیروگاهی کشور است. در واقع٬ایران در حالی 15 درصد از کل ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد که آمریکا با در دست داشتن 3 درصد از این ذخایر، 550 میلیارد متر مکعب درسال گاز تولید می‌کند؛ یعنی با یک پنجم ذخایر گاز ایران حدود 5 برابر ایران تولید گاز دارد. کانادا با یک هفدهم ذخایر گاز ایران 2 برابر و انگلیس با در اختیار داشتن یک چهلم ذخایر گازی ایران به اندازه ایران گاز تولید می‌کند. در شرایط فعلی، در صورتی می‌توانیم گاز صادر کنیم که تولید و استحصال سالانه گاز را به 500 میلیارد متر مکعب یعنی 5 برابر تولید فعلی برسانیم و این در حالی است که تولید سالانه ایران بین 100 تا 150 میلیارد متر مکعب متغیر است. با این شرایط به نظر می رسد که تدوین استراتژی گاز برای کشور برای کسب رتبه مناسب و تحقق اهداف نه تنها منطقی بلکه کاملا ضروری باشد. گفته می شود اگر منابع نفت و گازی که در اختیار کشور است و مقدار گاز موردنیاز برای مصارف داخلی و تزریق گاز به مخازن نفتی را در کنار هم قرار دهیم، آن وقت می‌توان لزوم صادرات گاز را تعیین و برای آن اقدام کرد؛ اما وجه دیگر موضوع شرایط بازار جهانی برای گاز و روند تقاضای آن و منابع گاز در دسترس در سطح بین‌الملل است. اولویت در بخش گاز را باید به تولید بیشتر داد که هم بتوان تمام نیاز‌های تزریق را انجام و هم صنایع گازبر مثل سیمان، آلومینیوم و فولاد را توسعه داد و هم بتوان روی صادرات کار کرد ولی این به این معنا نیست که صادرات را فراموش کنیم. با نگاهی به ارتباط منابع گاز طبیعی در زیر زمین و مصرف داخلی گاز می‌توان پی برد که منابع موجود در کشور مازاد بر نیاز داخلی و همچنین تزریق گاز است و در یک افق 50 ساله این مازاد منابع وجود دارد. با تدوین استراتژی می توان انتظار داشت که نقش کشور در بازار جهانی گاز طبیعی در سطح معینی تعریف شود و مسیر حرکت برای تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران کشور مشخص شود. رشد روزافزون مصرف گاز به نظر می رسد که گاز در برنامه ریزی برای حال و آینده اقتصاد ایران نقش ویژه ای بر عهده دارد و اصل افزایش سهم گاز در سبد مصرفی انرژی کشور بیش از سایر مباحث مرتبط با آن مثل صادرات یا بهره وری مورد توجه باشد. البته در جهان نیز سیاست افزایش سهم گاز در سبد مصرفی انرژی مطرح است به گونه ای که گفته می شود مهم ترین منبع انرژی جهان در دهه های آینده است اما برای تحقق این اهداف و کسب حداکثر منافع حاصل از حرکت در این مسیر راهکارهای مشخصی ترسیم شده است. طی یک دهه گذشته، مصرف گاز طبیعی در بخش‌های مسکونی و صنعتی در سطح جهان افزایش قابل توجهی یافته و کارشناسان معتقدند گاز طبیعی گزینه جایگزین نفت در قرن 21 خواهد بود. علاوه بر نگرانی‌ها نسبت به افزایش قیمت نفت، نگرانی‌های زیست‌محیطی نسبت به تأثیر مصرف نفت بر گرم شدن زمین، از دیگر عوامل مهم روی آوردن به مصرف انرژی پاک گاز طبیعی محسوب می‌شوند. تقاضای گاز طبیعی در دو دهه گذشته نیز شرایط ویژه ای دارد . در حال حاضر در دنیا و نیز در کشور‌های صنعتی مثل چین، سیاست‌های استفاده از انرژی به سمت گاز طبیعی گرایش پیدا کرده و این مساله تاثیر بسیار اساسی در تعادل عرضه و تقاضای انرژی در دنیا می‌گذارد و بازار بسیار بزرگی برای گاز طبیعی در حال گسترش است. البته شرایط بازار جهانی چندان مطلوب و با ثبات نیست و به نظر می رسد که قیمت ها روند رو به رشدی را تجربه خواهد کرد . این بازار تحت مشکلات سیاسی نیز هست به گونه ای که برای مثال در پی درگذشت صفرمراد نیازاف، رئیس جمهوری ترکمنستان بازار نگران عرضه با ثبات گاز بود و یا مشکلات عرضه گاز روسیه به ارمنستان و یا گاز ایران به ترکیه به راحتی بازار را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از نگرانی های جهانی در مورد توسعه صنعت گاز در اختیار داشتن منابعی است که عرضه مورد نیاز این گاز را تضمین کند. مشکلی که البته به نظر نمی رسد برای ایران چندان موضوعیت داشته باشد٬ چرا که براساس برآورده ها و با توجه به برداشت کنونی قطر و استحصال روزانه 125 میلیون مترمکعبی ایران از 5 فاز پارس جنوبی، پیش بینی می‌شود ذخایر گازی این میدان مشترک تا 200 سال آینده پاسخگوی نیازها باشد.
کد خبر 96474

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =